'Scholen moeten academisch werkklimaat ontwikkelen'

De Tweede Kamer wil dat in 2020 alle leraren in de bovenbouw van het vwo een academisch diploma hebben. Een mooi doel, vindt hoogleraar Wouter van Joolingen, directeur van UT-lerarenopleiding ELAN. Maar enkel meer academische leraren opleiden is niet genoeg.

‘Scholen moeten een academisch werkklimaat ontwikkelen.’

Volgens Van Joolingen is het op korte termijn niet haalbaar dat voor elke vwo-klas een academisch geschoolde docent staat. ‘Daarvoor is het tekort nu te groot’, reageert de ELAN-directeur. ‘Op langere termijn moet het wel het streven zijn.’ Hoeveel jaar dat gaat kosten, durft hij niet te voorspellen. Voorzichtig zegt hij: ‘meer dan vijf jaar, maar dat is nattevingerwerk’. ‘Om het goed te berekenen, moet je ook weten hoeveel docenten de komende jaren uitstromen.’

Er moet bovendien meer gebeuren dan simpelweg meer academische studenten opleiden tot docent, vindt Van Joolingen. ‘We moeten goed kijken naar het beroep leraar. De school moet zich verder ontwikkelen tot een academisch geschoolde omgeving die voor academici aantrekkelijk is om in te werken. Dan heb ik het niet alleen over het salaris, scholen moeten ook werken aan een academisch werkklimaat waarin leraren zich kunnen blijven ontwikkelen.’

Ambassadeurs voor het vak

De ELAN-directeur staat helemaal achter het voornemen om universitair opgeleide leraren voor de vwo-klas te zetten. ‘Het is belangrijk dat als je op het voorbereidend wetenschappelijk onderwijs lesgeeft, je ook weet wat wetenschappelijk onderwijs inhoudt. Hoe weet je dat beter dan wanneer je dat zelf hebt gevolgd?’

‘Bovendien doet een school meer dan opleiden voor een examen’, vervolgt Van Joolingen. ‘Docenten hebben een voorbeeldfunctie, ze zijn ambassadeurs voor hun vak. Een natuurkundeleraar moet kunnen vertellen en laten zien wat het is om natuurkundige te zijn. Dat helpt leerlingen bij het kiezen van een vervolgopleiding. En het kweekt een academische houding. Die komt van pas als ze aan een studie beginnen.’

De hoogleraar wil zelfs een stap verder gaan. ‘Het zou voor het beeld van wat wetenschap is goed zijn als leerlingen ook gepromoveerde docenten tegenkomen. Bij ELAN volgen meerdere promovendi de lerarenopleiding. Door de UT worden ze ondersteund met een verlenging van hun aanstelling.’
Capaciteit ELAN

Als scholen in de toekomst inderdaad alleen nog academisch geschoolde docenten in het vwo mogen inzetten, zullen de Nederlandse lerarenopleidingen meer studenten moeten opleiden. ELAN telt op dit moment tachtig studenten in de opleiding voor de eerstegraadsbevoegdheid. Daarnaast volgen zestig bachelors een educatieve minor die opleidt tot een tweedegraadsbevoegdheid. Volgens Van Joolingen is groei voor de UT-lerarenopleiding geen probleem.