Onderwijs en uitgeverijen in debat over de toekomst van de lesmethode

Op de conferentie Leermiddelen van de 21e eeuw wisselden de educatieve uitgeverijen en vertegenwoordigers van het onderwijsveld, zoals de PO-Raad, Kennisnet en het ministerie van OCW, met elkaar van gedachten over de toekomst van de huidige lesmethodes, papieren boeken en ICT in het onderwijs. De conferentie werd georganiseerd op 5 februari en was een initiatief van de GEU (Groep Educatieve Uitgeverijen, de brancheorganisatie van educatieve uitgeverijen) Het was het startpunt van een dialoog om met elkaar te komen tot een realistische toekomstvisie op het gebied van Leermiddelen. Het was de eerste keer dat bestuurders en uitgeverijen met elkaar spraken en de bijeenkomst vroeg duidelijk om een vervolg. Dat zal in ieder geval gebeuren In het kader van het Doorbraakproject Onderwijs & ICT, waar de PO-Raad nauw bij betrokken is.

Slanke leerlijn

Dat er heel wat te bespreken was, werd al duidelijk tijdens het openingsdebat. De partijen stonden snel lijnrecht tegenover elkaar. Het grootste verschil van mening betrof de vraag of er op dit moment sprake is van marktfalen. Slaagt echte innovatie niet omdat de uitgeverijen niet goed luisteren naar de behoefte op de werkvloer of komt de vernieuwing niet op gang omdat de leerkracht zelf nog erg hangt aan de methode? Volgens de besturen spelen de uitgeverijen niet goed in op de vragen vanuit het veld. Boeken en extra materiaal blijven daarom in hun cellofaanverpakkingen liggen in de kast. De besturen willen toe naar een slanke kernleerlijn, met ruimte voor gepersonaliseerd en adaptief leermateriaal en zonder de koppelverkoop die besturen dwingt tot grote investeringen.

Pleidooi voor divers materiaal

De uitgeverijen stellen dat leerkrachten juist rijke methodes willen, liefst zo uitgebreid mogelijk, want dat geeft houvast en zekerheid. Ook stellen de uitgeverijen dat de digitaliseringsambitie van schoolbesturen soms haaks staat op de behoefte van leerkrachten die nog moeite hebben met youtube filmpjes en het digibord. Hans Kelderman (Aloysiusstichting) en Jan Timmers (Signum) spraken als PO bestuurders over hun wens voor divers materiaal dat vrij te kiezen is, in plaats van materiaal dat vastzit in een hele methode. Kelderman pleitte voor een vernieuwingsslag bij de uitgeverijen: "de wereld moet de methode in."

Gepersonaliseerd leren

Eensgezindheid was er wel op het gebied van de ontwikkelingen rond gepersonaliseerd leren: in de toekomst is ons leermateriaal adaptief en geschikt voor verregaande differentiatie. Duidelijk werd dat zowel bestuurders als uitgeverijen de individuele leerling op maat willen kunnen bedienen. Toch blijft er een spanningsveld bestaan. Bestuurders zullen ook in de toekomst proberen goede leermiddelen tegen een goede prijs in te kopen, uitgeverijen willen zo veel mogelijk producten afzetten en winst maken. Ook zijn er grenzen in de samenwerkingsmogelijkheden tussen de uitgeverijen, al is het alleen maar vanwege de concurrentiewetgeving in Nederland.

Na twee workshopsrondes waarin de uitgeverijen zichzelf en hun nieuwe materiaal presenteerden, werd de dag afgesloten met een terugblik. Zowel bestuurders als uitgeverijen spraken af de die dag gestarte dialoog voort te zetten.