Toekomst van het onderwijs te zien in Kampen

Op het Ichthus College in Kampen vindt op dit moment een bijzonder experiment plaats: het Leren van de Toekomst. Vmbo-leerlingen krijgen drie weken lang les met de nieuwste ict-toepassingen zoals bijvoorbeeld digitale proefwerken, Engels in virtuele taaldorpen, wiskunde met behulp van een zelfgemaakte animatie, rijtjes leren via sms en anatomieles met behulp van augmented reality. Doel van het project is te onderzoeken of deze toepassingen, in combinatie gebruikt, leiden tot betere resultaten. Het Leren van de Toekomst is een project van Kennisnet in het kader van het SURFnet/Kennisnet Innovatieprogramma.

Vmbo-leerlingen van het Ichthus College Kampen leren een robot programmeren tijdens het Leren van de Toekomst. Foto: Bastiaan van Musscher

Maatwerk
Kennisnet onderzoekt hoe ict het onderwijs beter kan maken. Door al deze toepassingen in een echte onderwijssituatie samen te brengen, ontstaat een realistisch beeld van hoe het onderwijs er in de toekomst uit zou kunnen zien. Belangrijk is dat er verschillende manieren zijn om leerlingen kennis en vaardigheden bij te brengen. De ene leerling leert gemakkelijker uit een boek, de andere juist met een oefening op een computer. Ict maakt op die manier meer maatwerk in het onderwijs mogelijk. Germien Kamphorst, rector Ichthus College: "Wij willen met de inzet van ict graag beter aansluiten bij leerstijl, tempo en niveau van de individuele leerling, betere leeropbrengsten verkrijgen en de motivatie bij leerlingen vergroten." Leerlinge Michelle is enthousiast: "Nu heb je 's ochtends zin om naar school te gaan omdat je allemaal met computers gaat werken." In werkelijkheid zijn de technologien geen toekomstmuziek. Ze worden al gebruikt in het onderwijs, maar nergens allemaal tegelijk zoals nu.

Gewoon lesprogramma
De keuze voor de ingezette leermiddelen is een resultaat van nauwe samenwerking tussen het Ichthus College, Kennisnet en leveranciers. Bij de keuze voor de verschillende technologien stond het bestaande lesprogramma centraal. De lessen die tijdens het experiment worden gegeven maken dan ook onderdeel uit van het normale curriculum voor het tweede leerjaar van VMBO-TL. Het experiment kan als voorbeeld dienen voor andere instellingen en de uitkomsten van het onderzoek zijn ook toepasbaar op andere niveaus binnen het voortgezet onderwijs. Het onderzoek wordt begeleid door het Kohnstamm instituut en lector eLearning Guus Wijngaards.

Versnelling
Het gebruik van ict in het onderwijs neemt toe, maar de ontwikkelingen gaan langzaam. Als Nederland de ambities als kenniseconomie waar wil maken is versnelling noodzakelijk, zeker gezien het feit dat het onderwijs hogere kwaliteit moet bieden met minder financile middelen. Toine Maes, algemeen directeur Kennisnet: "De voorbereiding van het Leren van de Toekomst toont aan dat versnellen echt mogelijk is. In zes maanden zijn rond de 30 verschillende ict-toepassingen gemplementeerd, gebaseerd op het bestaande lesprogramma en zijn docenten getraind voor hun nieuwe rol. We hebben inzicht gekregen in de verschillende stappen in het proces van implementatie. De kennis en inzichten die we opgedaan hebben komen beschikbaar voor het hele onderwijsveld."

Ambitie
Het Nederlandse onderwijs staat voor flinke opgaven, bijvoorbeeld de ambitie om ons land bij de top vijf kenniseconomien ter wereld te laten horen. Daarom zijn goede prestaties op de vakken Nederlands, Engels, wiskunde en science van groot belang. Onderzoek heeft uitgewezen dat goede inzet van ict het onderwijs effectiever, efficinter en aantrekkelijker kan maken. Technologische ontwikkelingen helpen het onderwijs flexibeler te maken en beter toegespitst op de individuele leerbehoefte van de leerling. Dit vraagt wel om een andere rol van de docent. De docent verzorgt niet alleen de traditionele klassikale les, maar fungeert daarnaast als een coach of begeleider bij werk dat de leerlingen zelfstandig of in groepjes op hun device' doen.

Wat vooraf ging
Het Leren van de Toekomst 2011 is een vervolg op het project dat vorig jaar op basisschool de Schakel in Eibergen is gehouden. Vanwege de positieve resultaten is besloten het experiment dit jaar te vervolgen in het voortgezet onderwijs. Het lesplan staat hierbij centraal. Dit jaar wordt er voor het eerst ook aandacht besteed aan de secundaire (administratieve en onderwijsondersteunende) processen zoals ouderparticipatie door middel van een sociaal netwerk.