Met de hand op de knip

Op veel scholen wordt er aandacht aan besteed: wat is geld en hoe moet je daarmee omgaan? Een goede zaak, die aandacht hiervoor, want we worden op tal van manieren verleid om (te) veel geld uit te geven. Dat geldt niet alleen voor volwassenen: ook kinderen worden via allerlei kanalen benaderd om hun zakgeld uit te geven of om hun ouders te vragen om voor hen geld uit te geven.

Met de komst van internet wordt geld uitgeven steeds makkelijker. Als je een keer in een internetwinkel iets hebt gekocht, dan wordt vaak je bankrekening gekoppeld aan de winkel en hoef je daarna alleen nog maar je creditcardnummer in te vullen of een andere (geheime) code als je weer in die winkel wat wilt kopen. Op smartphones en tabletp.c.'s is het vaak nog makkelijker. Gebruikers daarvan koppelen éénmalig hun bankrekening aan hun account bij een appstore, waarna je alleen nog maar één wachtwoord in te voeren (en soms zelfs helemaal niets) om te kunnen betalen voor al die mooie apps die je daar vindt.

Zeker voor kinderen die met de telefoon of tablet van hun ouders mogen spelen is het zo wel heel makkelijk om - zelfs zonder dat ze zich daarvan bewust zijn - geld uit te geven. Maar ook als ze met hun eigen telefoon spelletjes spelen is geld uitgeven met de telefoon niet moeilijk: met een (betaald) sms'je naar de verkopen wordt het voor de aankoop benodigde geld van hun (prepaid)tegoed afgeschreven.

Handig, maar geld uitgeven wordt zo natuurlijk niet alleen makkelijk: je maakt geld ook tot iets heel abstracts. Het voelt anders wanneer je 10 euro uitgeeft in munten, dan wanneer je dat doet door een code in te vullen op een schermpje.

Dat is één van de oorzaken waarom kinderen soms heel ongemerkt (voor henzelf èn hun ouders) aankopen doen op internet.

Een andere oorzaak is dat de manier waarop kinderen verleid worden om geld uit te geven, soms wel heel geniepig is. Stel je bent een spel aan het spelen en je krijgt de mogelijkheid om helemaal gratis een tijd een upgrade te krijgen waardoor je meer punten kunt verdienen in het spel waarmee je dan weer mooie virtuele goederen kan kopen. Natuurlijk pak je die kans en speel je in die periode zoveel mogelijk spellen zodat je zoveel mogelijk goederen kan kopen. Je weet immers dat je upgrade tijdelijk is dus je wilt voor die tijd je kas spekken. Maar wat doe je dan als na het verlopen van die upgrade blijkt dat je de toegang tot die goederen wordt ontzegd? Je mag er alleen maar bij als je een upgrade koopt...... !

Of stel: je meld je aan bij een (gratis) virtuele wereld. Bij aankomst in die wereld krijg je een leuk cadeau: een hondje. Helemaal leuk natuurlijk. Totdat het beestje begint te piepen en water en eten wil. Je klikt en ja hoor: daar kom je al in het scherm waar je het nodige kan kopen voor je lieve hondje. Natuurlijk moet je daarvoor wel betalen, maar dat is minder erg dan de gedachte dat je hondje misschien wel doodgaat. En als nieuwe bewoner van die virtuele wereld weet je helemaal niet dat je ook op een andere manier voer voor je hondje kan kopen.

Voor kinderen is omgaan met geld al lastig in het echt, maar leren met digitaal geld om te gaan is nog lastiger. Lastiger omdat je niet het gevoel hebt dat je echt geld uitgeeft, lastiger omdat je niet naar een winkel hoeft te gaan en zo extra 'bedenktijd' creëert, lastiger omdat het vaak gebeurt uit het zicht van de ouders en opvoeders en lastig omdat er nog veel minder 'reclamecodes' zijn hoe je kinderen binnen games mag verleiden om je product te kopen.

Mijn Kind Online heeft onderzoek gedaan naar geld in virtuele kinderwerelden: hoe wordt daar geld verdiend op welke manieren kan er betaald worden voor virtuele producten en hoe worden kinderen verleid om hun geld (of dat van hun ouders) daaraan uit te geven? De brochure 'Pas op je portemonnee', met daarin de resultaten van dit onderzoek, kan gratis gedownload worden. Een mooie aanleiding om in een les over rekenen niet alleen te rekenen met munten, maar ook met de kinderen te praten over wat sparen is en ze eens te vragen hoe zij denken dat aanbieders van spellen hun geld verdienen. Zo snijdt het mes aan twee kanten: kinderen gaan beter rekenen en ze weer iets mediawijzer!

N.B. Meer links over leren met en over geld zijn o.a. te vinden via de Internetwijzer (geld), op Spelletjesplein en natuurlijk ook Davindi.