Onderwijsraad adviseert over maatschappelijke achterstanden

Op donderdag 8 december publiceerde de Onderwijsraad zijn verkenning Maatschappelijke achterstanden van de toekomst.

Over de verkenning

Wanneer je in de jaren '60 van de vorige eeuw opgroeide in een arbeidersgezin, of als meisje, dan waren je kansen op maatschappelijk succes kleiner dan voor de kinderen uit middenklasgezinnen of jongens. Later werd ook etniciteit een risicofactor - kinderen van Turkse of Marokkaanse gastarbeiders hadden een achterstand op kinderen van Nederlandse komaf. Maar hoe is het gesteld met schoolloopbanen van deze achterstandsgroepen in de huidige tijd? Neemt het risico op achterstand onder deze groepen juist toe in de 21e eeuw of is er een tegenbeweging te zien? In de verkenning die de raad vandaag publiceert kijkt hij naar maatschappelijke achterstanden in de 21e eeuw, met het oog op wat de toekomst van burgers vraagt.

Traditionele risico's

De Onderwijsraad constateert dat de traditionele achterstandsrisico's nog steeds een rol spelen. Het opleidingsniveau van ouders is nog altijd de belangrijkste voorspeller van het maatschappelijk succes van jongeren. Ook etnische herkomst speelt een rol, al neemt de invloed hiervan af. Meisjes hebben hun onderwijsachterstand op jongens ingelopen.

Nieuwe risico's

De raad signaleert maatschappelijke veranderingen, die nieuwe risico's met zich meebrengen. Het belang van basisvaardigheden als taal en rekenen neemt alleen nog maar toe. Dat betekent dat zoveel mogelijk mensen deze vaardigheden op een fundamenteel niveau moeten beheersen- voortijdig schoolverlaten moet daarom worden voorkomen. Maar naast deze basisvaardigheden eist de arbeidsmarkt ook steeds meer 'extra's', zoals sociale vaardigheden, flexibiliteit, kunnen organiseren en probleemoplossend vermogen. Aan dergelijke vaardigheden moet in het onderwijs op alle niveaus aandacht worden besteed, zo stelt de raad. Mensen die dit onvoldoende meekrijgen, zijn in de toekomst extra kwetsbaar.

Vooral kinderen van laagopgeleide ouders en kinderen met individuele cognitieve, psychische of sociale problemen lopen een groot risico op langdurige werkloosheid, gezondheidsproblemen en sociale uitsluiting. Dit brengt hoge maatschappelijke kosten met zich mee. Het is in het algemeen belang om zo veel mogelijk mensen adequaat op te leiden als Nederland zich in de toekomst als kenniseconomie wil (blijven) presenteren.

Meer informatie

De verkenning Maatschappelijke achterstanden van de toekomst is beschikbaar via de website van de Onderwijsraad: http://www.onderwijsraad.nl/item4552.