Krijgen leerlingen vandaag de dag te weinig vrijheid

Op Picnic in Amsterdam kwamen maandag en dinsdag een twintigtal learners bij elkaar gekomen om te praten over het onderwijs. Wat is er mis met het huidige onderwijs en hoe moet het dan anders. Voordat zij hun visie presenteerden tijdens Picnic hadden ze eerst een zogenaamd socratisch gesprek.

Onder leiding van Humberto Schwab werden er verschillende vragen doorgenomen waarvan één middels het Socratisch gesprek besproken werd. Uit alle vragen bleek er één die gezamenlijk als bijzonder relevant werd bevonden: Is veel vrijheid in het onderwijs wel goed?

Allereerst werd duidelijk dat de behoefte naar vrijheid enorm is. Er kwamen al snel 2 persoonlijke verhalen naar boven over hoe de strikte vorm van kennisoverdracht van het huidige onderwijssyteem benauwend en beperkend werkte. Iedereen was het er over eens dat er meer vrijheid moet komen.

Tijdens het socratische gesprek bleek dat vrijheid niet per definitie voordelen kent. Teveel vrijheid is niet altijd goed, het zorgt ook voor afleiding, werd al snel geconcludeerd. Leerlingen als blanco vellen zijn niet gebaat bij veel vrijheid, en dus was de eerste conclusie dat vrijheid misschien wel goed is, maar dat dit geldt voor de middelbare school. De leerling als tabula rasa is gebaat bij basiskennis (taal en rekenen) wat prima op bestaande basisscholen gegeven wordt.

"Vrijheid héb je en moet je niet gegeven worden," aldus een van de learners. Iedereen moet zijn eigen leerdoelen kunnen stellen om daar op zijn eigen manier aan te kunnen werken. Toch werd dit door de groep als iets te makkelijk ervaren. Puck Meerburg verwoordt het misschien wel het mooiste: "Je moet maximale vrijheid krijgen, maar wel binnen een bepaald systeem." Binnen een bepaalde schoolopdracht moet je als leerling helemaal vrij zijn hoe je deze uitvoert. Robert van Hoesel vond dat vrijheid voor de leerling met de tijd komt. "Vrijheid moet je geleidelijk verdienen; vrijheid komt in levels."

Later op de dag werkten de leerlingen verdeeld over 4 groepjes hun persoonlijke visie op onderwijs uit. Hierin kwam hun opgebouwde kennis van het Socratisch gesprek tot uiting. Deze visies pasten in een kwadrant waarbij invididueel tegenover samen staat en leraar tegen zonder leraar. Met hout, lijm, 3D-printers, houtsnijders, balonnen en touw werd een Picnic doos gemaakt die een plek kreeg in zaal 1 van Eye, waar ze aan het einde van de dag aan geinteresseerde bezoekers van Picnic gepresenteerd werden.