Ingezonden: Kortzichtige overheid houdt de wereld klein voor 17000 werkloze leerkrachten

Grenzen vervagen, de wereld wordt een global village. Maar blijkbaar geldt dit niet voor de 17.000 werkloze onderwijzers en leraren die in Nederland op de bank zitten. Zij moeten in Nederland solliciteren op de beperkt beschikbare banen in het onderwijs. Demotiverend en bovendien een kapitaalvernietiging die onnodig en schadelijk is voor onze samenleving. Er zijn namelijk veel plaatsen in de wereld, waar deze onderwijzers en leraren met open armen worden ontvangen. Maar dat straft de overheid af met sancties op hun WW.

Voor de 17.000 leraren en onderwijzers die nu werkloos zitten, zijn er te weinig banen. Wat zijn de gevolgen hiervan?

• Werkloze leraren die langdurig thuiszitten, dreigen het contact met hun vakgebied kwijt te raken.
• Als we deze leerkrachten opnieuw nodig hebben om de aanstaande pensioeneringsgolf in het onderwijs op te vangen, heeft een groot deel van deze vakmensen een andere loopbaan gezocht of is definitief afgehaakt.
Dat is een ongekende kapitaalvernietiging en een nieuwe aderlating voor de kwaliteit van het onderwijs.

Expertise anders inzetten

Er is een manier om de kennis, expertise en werkervaring van onze leerkrachten op peil te houden. Zij kunnen hun kennis en expertise inzetten in ontwikkelingslanden. Onderwijs is een belangrijk middel waarmee mensen zich kunnen ontworstelen aan armoede. Een deel van de leraren is graag bereid om zijn of haar onderwijskennis gedurende een bepaalde periode te delen. Maar wie als werkloze leraar met een WW-uitkering in Nederland langer dan zes maanden naar het buitenland gaat en daar werkt zonder WW-uitkering maar voor een lokale vergoeding, verliest bij terugkeer in Nederland in veel gevallen het opgebouwde recht op een WW-uitkering. Belangrijkste reden is dat je tijdelijk niet beschikbaar bent voor de arbeidsmarkt en niet kunt solliciteren. Wat VSO betreft, moeten we dit soort regels opnieuw tegen het licht houden. Ze zijn rigide, niet meer van deze tijd en beperken energieke en vakkundige burgers in onze samenleving. Burgers die initiatief willen nemen en behouden kunnen blijven voor het onderwijs.

Kennis delen

Overigens, VSO stimuleert het niet dat leerkrachten uit Nederland in ontwikkelingslanden voor de klas gaan staan. Er is dus geen sprake van verdringing van lokale leerkrachten van de arbeidsmarkt. VSO-vakdeskundigen zijn voornamelijk betrokken bij het opleiden van leraren ter plaatse en het professionaliseren van het onderwijs. Zij krijgen hiervoor een lokale vergoeding.

Een vrije uitwisseling van werkloze leraren biedt vier voordelen:
1. de overheid bespaart kosten doordat ze de uitkering kan opschorten gedurende de uitzending;
2. het is een creatieve en duurzame bijdrage voor het huidige lerarenoverschot;
3. de Nederlandse onderwijssector behoudt op termijn meer vakkundige en gemotiveerde leraren én
4. de kwaliteit van het onderwijs in Tanzania wordt verbeterd.

Wat zou VSO graag willen zien op de korte termijn?

Kijk vooruit! De overheid kan de wet aanpassen, zodat leerkrachten werk in het buitenland kunnen doen met opschorting van hun WW-uitkering. Dit vereist een visie voor de langere termijn.

Wees creatief! Zorg bij het beleid voor meer samenhang tussen de ministeries. Er zijn veel meer combinaties denkbaar tussen de ministeries van Economische Zaken, van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, en van Buitenlandse Zaken.

Creëer een aantrekkelijke sector! De sector onderwijs moet een grotere aantrekkingskracht krijgen voor talentvolle jongeren. VSO wil hier graag een bijdrage aan leveren.

Met deze integrale aanpak draagt VSO bij aan de verbetering van de kwaliteit van het onderwijs in andere landen. Een schoolvoorbeeld van een win-winsituatie. Laten we dus met elkaar – overheid, maatschappelijke organisaties en burgers – grensverleggend samenwerken in plaats van naar binnen gericht en eenkennig het eigen kortetermijndenken te blijven voeden. Er zijn met een bredere visie op de toekomst van Nederland en vergroting van internationale samenwerking vast nog veel meer van dit soort initiatieven mogelijk.

Joris Eekhout is directeur van ontwikkelingsorganisatie VSO Nederland

Lees ook: Online handtekeningactie voor inzet expertise werkloze leraren