IJburgcollege laat zien dat onderwijs anders kan

Wat maakt een school vernieuwend? En welke rol heeft ict hierin? Hoe zorg je ervoor dat je als school in staat bent daadkrachtig in te spelen op nieuwe maatschappelijke vragen en technologische ontwikkelingen? En hoe kun je op een onderscheidende manier goed en aantrekkelijk onderwijs bieden aan studenten?

Op donderdag 28 februari opende het IJburgcollege haar deuren voor een hondertal mensen die geïnteresseerd waren in hun vernieuwende onderwijsconcept en het leren in de praktijk van deze leergemeenschap. In verschillende workshops liet het IJburg College zien hoe er gewerkt wordt op gebied van onder andere themaleren, het begeleiden van leerlingen, taalbeleid, werken met realistische opdrachten, professionele ontwikkeling, toetsen en ict en digitaal portfolio.

Missie en ontwerpprincipes als sterke basis
Het IJburgcollege is een vo-school (vmbo/havo/vwo) met een heldere missie: alle leerlingen zoveel mogelijk laten leren in een leergemeenschap; over zichzelf en de wereld om hen heen. Om deze visie handen en voeten te geven, zijn er vijf ontwerpprincipes geformuleerd waar al het handelen op is gebaseerd:

Altijd interactie van hoge kwaliteit;
Echte opdrachten in de werkelijkheid;
Heldere en ambitieuze doelen;
Rekening houden met verschillende leervoorkeuren; en leren door ervaren;
Tonen van het leerproces, trots kunnen zijn en leren door reflectie.

Deze ontwerpprincipes zijn ook doorgevoerd in het open, toegankelijke gebouw waar elke deelschool (bijvoorbeeld onderbouw havo) een open ruimte heeft.Deze ruimte is ingedeeld om zowel samen als individueel te kunnen werken en om in een groep presentaties te volgen. Het zogenaamde ‘Grand Café’ neemt een centrale rol in als kantine, leeromgeving en ontmoetingsplek.

Opvallend (vier) in balans
Tijdens de workshops valt het op dat alle leerkrachten en (deel) schoolleiders die een workshop geven volledig vanuit de visie en ontwerpprincipes van de school communiceren. Alle activiteiten, thema-opdrachten en lessen worden aan deze principes getoetst en keuzes worden hiermee onderbouwd.

Hierdoor stralen de medewerkers overtuiging en vertrouwen uit. Ze nemen bewust de verantwoordelijkheid om op basis van de ontwerpprincipes hun eigen lessen vorm te geven. De school heeft alle methodes losgelaten en stimuleert het gebruik van digitaal leermateriaal. De kennis en kunde van de leerkracht is hierbij leidend. Dit houdt in dat sommige leerkrachten volledig hun eigen lessen maken en anderen een methode verrijken met video’s.

De leraren geven les met hun ‘deuren’ open; ze leren van elkaar door hun lessen samen voor te bereiden en door elkaars lessen bij te wonen. Volgens het rapport van McKinsey is dit een van de basis voorwaarden voor het professionaliseren van leerkrachten.

Geïntegreerd ict beleid
Het IJburgcollege heeft een stevige ict infrastructuur. Alle leerlingen bezitten een laptop en er is overal wifi. Voor de leerlingadministratie is er een elektronische leeromgeving. Alle leerlingen hebben een digitaal portfolio dat een centrale rol speelt in het vastleggen en volgen van de vorderingen. In het portfolio heeft de leerling de ruimte om te laten zien waar hij/zij mee bezig is en trots op is. Daarnaast reflecteert de leerling zelf op de vorderingen per vak of project en wordt dit verrijkt met de feedback van de expert, de vakleerkracht. In een studiewijzer vindt de leerling exact wat er behandeld wordt in de komende periode inclusief het bijbehorende lesmateriaal.

Toetsen om van te leren
De school neemt niet alleen summatieve toetsen (aan het einde van een periode om vast te stellen wat een leerling uiteindelijk weet over een bepaald onderwerp) af, maar ook formatieve toetsen die tussentijds worden afgenomen en zijn gericht op leren. Deze formatieve toetsen hebben bij het IJburgcollege de vorm van rubrics. Een rubric is een systematisch weergegeven leerlijn waar de vaardigheden, kennis en/of inzichten met betrekking tot een bepaald thema van beginner tot expert of van onvoldoende tot uitstekend zijn weergegeven. De formatieve toetsen, door het IJburgcollege ookwel generale repetities genoemd, worden uitgebreid nabesproken zodat leerlingen na gerichte feedback een ontwikkelslag kunnen maken.

Balans als motor voor innovatiekracht
Een school als het IJburgcollege toont aan dat innovatiekracht wordt versterkt wanneer medewerkers handelen vanuit de visie van de school. Een gedragen visie stelt leerkrachten in staat om daadkrachtig in te spelen op nieuwe maatschappelijke vragen en technologische ontwikkelingen. Ict neemt daarbij een centrale rol in. Enerzijds ondersteunend als middel, anderzijds als onderdeel van de maatschappij die is doordrongen van ict.