Aanpak krimp laat nog twee jaar op zich wachten

Het duurt nog zeker een jaar voordat er nieuwe regels komen die het scholen en hun besturen makkelijker kunnen maken de negatieve gevolgen van krimp te beteugelen. Staatssecretaris Sander Dekker (Onderwijs) komt rond de zomer van 2015 met wetsvoorstellen daartoe, zo zei hij maandag in een debat in de Tweede Kamer over de daling van het aantal leerlingen. Dat betekent dat scholen pas in schooljaar 2016/2017 makkelijker kunnen samenwerken en ze meer ruimte hebben om te experimenteren.

De PO-Raad is teleurgesteld dat het zo lang duurt voordat er maatregelen worden genomen. Er is nu actie nodig, vindt ze, om te voorkomen dat scholen willekeurig omvallen. Ze dringt er daarom op aan aanpassingen waarvoor geen wetswijziging nodig is, aanzienlijk sneller door te voeren. Het gaat dan om bijvoorbeeld om het verhogen van de fusiecompensatieregeling, die fuserende scholen compenseert voor afnemende bekostiging.

Fusietoets

De evaluatie van de fusietoets verwacht Dekker wel al in de eerste maanden van dat jaar, zei hij in het debat. Maar afzien van die toets is nog lang niet aan de orde.

De bewindsman kondigde eerder dit jaar aan onder meer de drempel voor fuseren te willen leggen bij 2500 leerlingen in het primair en vijfduizend leerlingen in het voortgezet onderwijs. Schoolbesturen worden dan aan een fusietoets onderworpen wanneer hun scholen samen 2500 of meer of 5000 of meer leerlingen tellen.

Een meerderheid in de Tweede Kamer leek zich tijdens het debat te scharen achter de voorstellen van de bewindsman. Vooral PvdA houdt vast aan de grens. Alleen het CDA wil de drempel van 2500 leerlingen minstens verder oprekken al wil de partij net als D66 het liefst helemaal af van de fusietoets. Ook de SGP gaf aan de drempel vooral als indicatie te zien en niet als in beton gegoten.

De partijen sluiten zich daarmee aan bij de PO-Raad en VO-raad. Zij vinden ‘verruiming’ van de grens naar 2500 leerlingen een wassen neus omdat deze in de praktijk geen meerwaarde oplevert en niet aansluit bij de werkelijkheid in de sectoren. Sterker nog, de fusietoets levert eerder een gevaar op voor het behoud van diversiteit, bereikbaarheid en kwaliteit van scholen omdat er scholen zijn die vanwege die toets van een reddende fusie afzien, zo schreven ze onlangs in een brief aan de Tweede Kamer.

Positie openbaar onderwijs

Een motie van de PvdA, om onderzoek te doen naar het versoepelen van artikel 48 van de Wet op het primair onderwijs, is kansrijk, zo bleek verder in het debat. Daarmee moet de positie van het openbaar onderwijs en bijzonder onderwijs gelijkwaardiger worden. Nu mogen schoolbesturen in het openbaar onderwijs geen samenwerkingsschool besturen. Tweede Kamer stemt op 3 juli over deze motie.

Het debat leverde verder geen nieuwe inzichten op. De Tweede Kamer drong niet aan op het nemen van verdere maatregelen.