Meer ambitie in reken- en natuuronderwijs nodig

Uit vierjaarlijks internationaal onderzoek (TIMSS) blijkt dat 99% van de basisschoolleerlingen in groep 6 in Nederland de basisvaardigheden op het gebied van rekenen beheerst. Voor natuuronderwijs is dit 97%. Tegelijk halen in vergelijking met andere landen betrekkelijk weinig Nederlandse leerlingen een hoger niveau op deze onderdelen. “Hiermee doen we een deel van de kinderen te kort. Daar kunnen we geen genoegen mee nemen”, aldus staatssecretaris Dekker in een eerste reactie.

Dekker: “Het verschil tussen de sterkste en zwakste leerlingen is in Nederland bijzonder klein. Op zich is het een prestatie van formaat dat we erin slagen om een goed niveau te bereiken met leerlingen die minder makkelijk meekomen. Uit dit onderzoek wordt echter eens te meer duidelijk dat we er nog onvoldoende in slagen om kinderen die meer aankunnen de uitdaging te bieden die zij nodig hebben.”

Leraren ondersteunen
Een belangrijke verklaring hiervoor lijkt te liggen in de kennis en het zelfvertrouwen van leraren op het gebied van rekenen en natuuronderwijs. Deze kabinetsperiode zijn verschillende maatregelen genomen om leraren hierbij beter te ondersteunen. De vakken rekenen en natuuronderwijs zijn bijvoorbeeld een verplicht onderdeel geworden van de lerarenopleiding. En alleen studenten die goed kunnen rekenen mogen de opleiding tot leraar doorlopen. Het duurt echter jaren voordat de effecten hiervan zichtbaar worden in de prestaties van leerlingen.

Voor zittende leraren is bijscholing beschikbaar. Uit TIMSS blijkt echter dat leraren in Nederland minder van dit aanbod gebruik maken dan hun collega’s in andere landen. Het is volgens Dekker daarom goed dat binnenkort in de wet wordt vastgelegd dat bij- en nascholing verplicht wordt.

Curriculum beter uitwerken
Specifiek voor natuuronderwijs lijkt een verklaring voor de resultaten te zijn dat dit vak in het Nederlandse onderwijscurriculum voor de basisscholen niet goed is uitgewerkt. Ook hier zijn al wel belangrijke stappen gezet. Zo is een actieprogramma gestart om leerlingen op jonge leeftijd te enthousiasmeren voor wetenschap en techniek. De actualisatie van het curriculum die momenteel loopt, kan worden aangegrepen om natuuronderwijs een steviger plek te geven in het onderwijs en heldere einddoelen af te spreken.

Cultuuromslag
De onderzoekers geven aan dat de prestatiegerichtheid in groep zes in Nederland in vergelijking met andere landen laag is. Met andere woorden: leerlingen worden niet uitgedaagd om het maximale uit hun talenten te halen. Met het ‘Plan van aanpak Toptalenten’ beoogt Dekker hier een cultuuromslag teweeg te brengen. De eerste resultaten zijn inmiddels zichtbaar in de bovenbouw van het primair onderwijs en in het voortgezet onderwijs. Dit onderzoek laat zien dat dit blijvende inzet vraagt zodat ook jonge leerlingen gestimuleerd worden het beste uit zichzelf te halen.

Dekker kondigt aan de komende tijd – samen met leraren en wetenschappers – onderzoek te doen naar de dieperliggende oorzaken achter de resultaten in TIMSS. “We moeten precies uitzoeken wat de oorzaken zijn en welke extra maatregelen we kunnen nemen om de resultaten te verbeteren. Tegelijk moeten we ervoor waken om lukraak nieuwe maatregelen te nemen. Dit is een complex probleem, dat diep geworteld is in ons onderwijs.”

De volledige uitkomsten van het onderzoek staan hier:
https://www.nro.nl/timss-2015-uitkomsten/