Scholieren kunnen beste vak op een hoger niveau volgen

Scholieren krijgen het recht om hun beste vak op een hoger niveau te volgen. Als hun school dat niet wil of kan, moet deze een heel goede reden hebben. Dat schrijft staatssecretaris Dekker vandaag in een brief aan de Tweede Kamer.

Dekker: ‘Niet ieder kind past precies in het vakje vmbo, havo of vwo. Nu bepaalt je slechtste vak nog te vaak hoe goed je kunt zijn in je beste vak. Dat is demotiverend voor leerlingen en een verkwisting van talent. De komende jaren gaan we scholen stimuleren om leerlingen meer maatwerk te bieden.’

Ruimte onvoldoende benut
Iedere school mag leerlingen vakken op een hoger niveau laten volgen. Een vmbo-leerling met een talenknobbel mag bijvoorbeeld Engels ook op havoniveau volgen. Er is wettelijk al veel ruimte voor maatwerk, maar deze mogelijkheden worden nog onvoldoende benut. Vorig jaar deden 1.856 leerlingen voor een vak eindexamen op een hoger niveau; een fractie van het totaal.

Obstakels weggenomen
Scholen blijken in de praktijk erg voorzichtig. Ze vrezen bijvoorbeeld dat de onderwijsinspectie hen lager beoordeelt als een leerling een lager cijfer haalt. De inspectie gaat hier rekening mee houden. Als een leerling een vak op hoger niveau deed en het onverhoopt niet haalde, moest het herexamen ook op hetzelfde niveau. Ook dit probleem wordt opgelost.

Eenzijdig begaafden
De mogelijkheden voor maatwerk zijn niet alleen van belang voor toptalenten, maar ook voor leerlingen met een eenzijdige begaafdheid. Er zijn ieder jaar ongeveer tienduizend leerlingen die bijvoorbeeld heel goed presteren in de exacte vakken, maar heel slecht in talen, of andersom. Daarom wil Dekker dat uiteindelijk alle scholen alle leerlingen de mogelijkheid bieden om hun beste vak op een hoger niveau te doen.

Belonen van talent
Leerlingen die een stapje extra zetten, moeten hier ook wat aan hebben. Dekker wil dat op het diploma te zien is wanneer leerlingen een vak op een hoger niveau hebben afgerond. Daarnaast is hij enthousiast over het initiatief van de VO-raad dat leerlingen naast hun diploma in een officieel document kunnen laten zien wat ze aan extracurriculaire activiteiten hebben gedaan, het zogeheten Plus-document.

Onderwijsraad
Met zijn brief sluit Dekker aan bij het advies over flexibilisering in examens die de Onderwijsraad november 2015 heeft uitgebracht. Die pleitte ervoor om veel beter gebruik te maken van de bestaande mogelijkheden voor maatwerk, maar vooralsnog het stelsel niet helemaal om te gooien. Het is de raad veel waard dat een schooldiploma in principe onverkort toegang geeft tot het vervolgonderwijs, daar wil men zuinig op zijn.

Onderzoek
Dekker en minister Bussemaker zien wel dat het huidige stelsel leerlingen met een eenzijdige begaafdheid soms remt om het maximum uit hun talenten te halen. Ze laten daarom samen met de VO-raad, de MBO Raad, de VH en de VSNU onderzoeken of voor deze specifieke groep leerlingen iets extra geregeld kan worden. Een leerling die bijvoorbeeld de bètavakken met gemak op het vwo kan halen, maar zijn vreemde talen met geen mogelijkheid hoger dan havo kan afronden zou dan mogelijk toch wiskunde kunnen studeren.