Over het Nationaal Programma Onderwijs (NPO) is het laatste nog zeker niet gezegd. Positief is dat er een enorm bedrag beschikbaar is voor het onderwijs!
Het lijkt erop dat 75% van de scholen achterstanden in beeld heeft gebracht.
Na het in kaart brengen van achterstanden in een schoolscan kunnen typen effectieve interventies van de menukaart worden uitgezocht. Het lerarentekort is daarbij een beperkende factor. Scholen maken al gebruik van de inzet van bijvoorbeeld studenten. Leerlingen in de klas in kleine groepjes met elkaar laten werken onder regie van hun docent kan uitkomst bieden.
Studievaardigheden vallen in de menukaart onder D. Ontwikkeling van de executieve functies van leerlingen, onderdeel Metacognitie en zelfregulerend leren. In diverse programma’s is bepleit meer aandacht te geven aan vaardighedenonderwijs. Om achterstanden in te lopen kunnen ze ook behulpzaam zijn.
Metacognitie en zelfregulerend leren hebben de bedoeling leerlingen na te laten denken over hun leerproces. Lesmethoden studievaardigheden ondersteunen leerlingen hun leerproces te plannen, monitoren en evalueren. Volgens onderzoek zijn dit soort interventies vaak effectiever als daarbij in groepen wordt samengewerkt, zodat leerlingen elkaar kunnen helpen en tijdens gesprekken hun gedachten onder woorden kunnen brengen.
Voorbeeld van een lesmethode (interventie) studievaardigheden, en sociale vaardigheden, waarin leerlingen samen aan de slag gaan is Breingeheimen. Bijzonder aan de methode is dat in de werkboeken veel Breingeheimen staan, blokjes met informatie voor de leerlingen, gebaseerd op onderzoek.
Sociale vaardigheden vallen in de menukaart onder C. Sociaal-emotionele en fysieke ontwikkeling van leerlingen, onderdeel Interventies gericht op het welbevinden van leerlingen. Welbevinden en leerresultaten staan niet los van elkaar. Leerlingen komen beter tot leren als ze zich goed voelen.
Uit de toelichting bij de menukaart:
Welbevinden en leerresultaten kunnen niet los van elkaar gezien worden. In algemene zin kunnen we zeggen dat sociaal-emotionele ontwikkeling en cognitieve ontwikkeling elkaar beïnvloeden. Dat is niet nieuw, dat wisten we al lang vóór de coronacrisis. In deze tijd van corona is het wel extra belangrijk om, samen met het inlopen van onderwijsvertragingen, te investeren in het welbevinden van leerlingen.
Leerlingen komen beter tot leren als ze een bepaalde mate van welbevinden ervaren. Aandacht voor welbevinden van leerlingen op school en thuis draagt ertoe bij dat leerlingen zich sociaal-emotioneel beter kunnen ontwikkelen. Dit komt hun leerresultaten ten goede.
Andersom geldt ook: goed onderwijs bevordert het welbevinden van leerlingen. Kwalitatief goed onderwijs, waarin (onder andere) aandacht is voor doelgericht werken, een heldere lesopzet, een positieve relatie tussen leraar en leerling, hoge verwachtingen en effectieve feedback, verhoogt bij leerlingen het gevoel van competentie (geloof in eigen kunnen of ‘self-efficacy’) en daarmee hun motivatie en welbevinden. Dit sluit aan bij de basisbehoeften relatie, autonomie en competentie.
Wanneer kinderen en jongeren te maken hebben met stressvolle omstandigheden (denk aan het gevlucht zijn uit een ander land, het meemaken van geweld in het gezin of in de buurt, het opgroeien in armoede of met ziekte en meer actueel de coronacrisis), kan dit nadelig zijn voor hun ontwikkeling. Aandacht voor welbevinden op school vraagt een aanpak die past bij de specifieke context van de school en kan er dus op verschillende scholen anders uitzien.
In het onderwijs gaat het om kwalificatie, socialisatie en persoonsvorming. Het vinden van een mooie balans tussen deze drie is belangrijk, zeker nu.
Een combinatie maken van verschillende interventies kan dus het meest effectief zijn.
Voor scholen is het een uitdaging tot een goede samenstelling van interventies te komen. Fijn is wel dat u de interventies meestal kunt laten aansluiten bij de richting die uw school al koos. Een laatste tip is uw doelstellingen simpel te beginnen. Stap voor stap komt u er!
Er zijn bij dit artikel nog geen reacties geplaatst