Het Klokhuis over het ontstaan van leven

Op woensdag 5 oktober besteedt Het Klokhuis (NTR) in een speciale aflevering aandacht aan het ontstaan van leven.

Om leven te laten ontstaan heb je drie dingen nodig; een warmtebron, bouwstoffen, en vloeibaar water. Maar hoe is al dat water eigenlijk op aarde terecht gekomen? 4,6 miljard jaar geleden, wanneer de aarde nog piepjong is, is onze planeet nog een rode, gloeiendhete vuurbol vol giftige gassen. Daar komt snel verandering in, want na 500 miljoen jaar is er water en land en kan er leven ontstaan. Er is nog nauwelijks zuurstof, maar dat had het vroegste leven helemaal niet nodig. We weten inmiddels zeker dat er 3,5 miljard jaar geleden al leven was. Maar hoe is dat leven in de tussentijd hier op aarde ontstaan? Om dat uit te zoeken gaat presentator Pascal Tan miljarden jaren terug in de tijd, naar het ontstaan van onze aarde.

Samen met planetoloog Wim van Westrenen van de Vrije Universiteit neemt Pascal door hoe deze onbewoonbare aarde uiteindelijk de mooie blauwgroene planeet werd zoals wij het nu kennen, en samen met aardwetenschapper Mariëtte Wolthers van de Universiteit Utrecht kijkt Pascal naar hoe de eerste levende oer-bacterie in de zee is ontstaan, en welke rol de zogeheten black en white smokers hierin speelden.

Voordat oercellen zich echt kunnen ontwikkelen duurt het namelijk wel even. 3 miljard jaar na het ontstaan van de eerste oer-bacterie beginnen ingewikkeldere levensvormen te ontstaan. Eerst breekt de langste ijstijd allertijden aan: de hele aarde raakt bedekt onder honderden metersdikke lagen ijs. Pas 540 miljoen jaar geleden is het op aarde niet meer te heet of te koud, en is er genoeg zuurstof in zee, waardoor er een explosie aan leven in de zee ontstaat. Weer veel later ontwikkelen sommige vissen longen en veranderen hun vinnen in poten, waarmee ze het land op kunnen kruipen. Zo ontstaan de eerste reptielen op het land, en later ook de dinosaurussen en eerste zoogdieren. Eigenlijk pas heel kort geleden ook wij; de mens. En dat allemaal vanuit die eerste oercel; het is bijna niet te geloven. Wie weet hoe het leven er over 1 miljoen jaar uit zal zien…

Dit programma is mede mogelijk gemaakt door Het Origins Center.