Recent onderzoek onthult een zorgwekkend probleem in het Nederlandse onderwijs: de klassen zijn rumoerig en scoren internationaal slecht op het gebied van discipline. In een wereldwijde vergelijking van 81 landen bungelt Nederland op de 65e plaats als het gaat om het disciplinaire klimaat in de klas, volgens een artikel in Trouw. Dit gebrek aan orde heeft niet alleen invloed op de sfeer, maar ook op hoe goed leerlingen presteren. Wat speelt er precies, en waarom is dit zo’n groot probleem?
Rumoer en verstoring in de klas
Uit het onderzoek, uitgevoerd onder 15-jarigen, komt naar voren dat Nederlandse klassen vaak chaotisch zijn. Maar liefst 81% van de scholieren zegt dat er in ten minste sommige wiskundelessen niet naar de leraar wordt geluisterd, meldt de NOS. Daarnaast geeft 83% aan dat het lawaaiig en rommelig is. Leraren moeten regelmatig wachten tot de klas stil is voordat ze kunnen beginnen met lesgeven. Dit is geen klein probleem: tussen 2018 en 2022 is de situatie zelfs aanzienlijk verslechterd, wat wijst op een groeiende crisis in het klaslokaal.
Gevolgen voor leerprestaties
De chaos in de klas blijft niet zonder gevolgen. Het onderzoek laat zien dat leerlingen in klassen met een betere disciplinaire sfeer gemiddeld 56 punten hoger scoren op de rekentoets dan hun leeftijdsgenoten in rumoerige klassen. Dat verschil is enorm, het staat gelijk aan meer dan een schooljaar aan leerwinst. Hoewel het onderzoek geen directe oorzaak-gevolg-relatie bewijst, is de link tussen rust en betere prestaties duidelijk genoeg om serieus te nemen. Discipline is dus niet zomaar een luxe, maar een basisvoorwaarde voor goed onderwijs.
Wat zeggen de experts?
Hoogleraar pedagogiek Orhan Agirdag, die betrokken was bij het onderzoek, noemt dit een “structurele gedragscrisis” in Nederlandse scholen. Maar hij waarschuwt dat strenger optreden niet de oplossing is. Dat kan juist leiden tot meer weerstand en minder motivatie bij leerlingen. In plaats daarvan pleit hij voor beter onderwijs dat aansluit bij wat leerlingen boeit en uitdaagt. Een gestructureerde omgeving helpt ook: als leraren samen met hun klas regels opstellen, snappen leerlingen beter wat er van hen verwacht wordt en voelen ze zich meer betrokken.
Sommige leraren wijzen ook naar de Nederlandse cultuur. Door de nadruk op gelijkheid zien leerlingen de leraar soms minder als autoriteit en meer als gelijke, wat het lastig kan maken om orde te houden. Dit vraagt om een andere aanpak, waarbij de leraar eerder een coach is dan een strenge baas.
Eerste stappen naar verbetering
Het ministerie van Onderwijs probeert al iets te doen aan de chaos. Sinds vorig jaar zijn smartphones verboden in de klas, en dat lijkt een verschil te maken. De NOS meldt dat er signalen zijn van meer concentratie en betere sociale interactie onder leerlingen. Maar of dit de discipline echt structureel verbetert, is nog niet duidelijk. Het is nog te vroeg om harde conclusies te trekken.
Tijd voor actie
De chaos in Nederlandse klassen is een serieus probleem dat vraagt om een slimme aanpak. Simpele oplossingen werken niet, het gaat om een combinatie van beter lesgeven, duidelijke structuur en misschien zelfs een kleine cultuuromslag. Door te investeren in docenten en een omgeving te creëren waarin leerlingen zich kunnen focussen, kan Nederland niet alleen de rust terugbrengen, maar ook de leerprestaties omhoog krijgen. Want één ding is zeker: een stille klas leert beter. Wat kunnen we samen doen om dat voor elkaar te krijgen?
Er zijn bij dit artikel nog geen reacties geplaatst