Ledenbijeenkomst PO Raad steunt verdere acties tegen bezuinigingen

De PO-Raad heeft op 14 maart een ledenbijeenkomst gehad waarin bijna 200 leden met elkaar invulling hebben gegeven aan het motto: Passend onderwijs ja, bezuinigingen nee. De leden waren eensgezind over de door de PO-Raad voorgestelde koers voor de komende maanden: we gaan door met ons verzet tegen de bezuinigingen.
De leden hebben afgesproken in het verzet tegen de bezuinigingen een bestuurlijke en een actielijn te volgen. De bestuurlijke lijn omhelst ondermeer dat de PO-Raad niet zal deelnemen aan het uitvoeringsoverleg met het departement over Passend onderwijs en alleen aan technisch overleg. In het technisch overleg wijst de PO-Raad steeds op de knelpunten en de onuitvoerbaarheid van de voorstellen van de minister. Ook zal de PO-Raad met de schoolbesturen een alternatieve begroting uitwerken.
Actielijn Om druk op het proces te houden, staat naast de bestuurlijke lijn de actielijn. In dat kader hebben de besturen onder andere afgesproken niet mee te werken aan pilots prestatiebeloning, de personele gevolgen van de bezuinigingen concreet in beeld te brengen en lokale acties uit te voeren. Een uitgebreid verslag op basis van de werkgroepen van 14 maart volgt.
Een delegatie van de leden van de PO-Raad heeft, aansluitend aan de ledenbijeenkomst, gesproken met de minister over de conclusies van de ledenbijeenkomst. We geven u hiervan een impressie.
Regeerakkoord De minister gaf in haar reactie duidelijk aan dat ze geen verwachtingen wil wekken die ze niet waar kan maken. In het regeerakkoord zijn duidelijke afspraken gemaakt over de bezuiniging van 300 miljoen. Aan dat kader moet en wil de minister zich houden, maar alle ideeën buiten dat kader, die een verbetering betekenen neemt de minister serieus in overweging. Zo heeft de Minister ervoor gekozen om de bezuiniging te laten neerslaan in het speciaal onderwijs en het regulier onderwijs te ontzien; mochten de leden van de PO-Raad de voorkeur hebben voor een alternatieve verdeling van de bezuinigingen (wel binnen het po), dan hoort ze dat graag. De PO-Raad heeft al aangegeven dat 300 miljoen bezuinigen en tegelijkertijd een nieuw stelsel invoeren een onmogelijke optie is.
Draagvlak De leden van de PO-Raad noemden talrijke bezwaren tegen de geplande bezuinigen. De minister had veel argumenten eerder gehoord en had haar reeds bekende - antwoord daarop klaar. De schoolbesturen gaven aan dat het draagvlak voor Passend onderwijs ernstig werd bedreigd door de bezuiniging die er nu aan wordt verbonden. De plannen worden gepresenteerd alsof het regulier onderwijs wordt ontzien, maar de 300 miljoen en de cumulatie van eerdere bezuinigingen, zullen onvermijdelijk leiden tot grotere klassen en minder zorg voor de leerlingen. De schoolbesturen gaven voorbeelden uit de eigen praktijk.
Hoe en wat Schoolbesturen vroegen regelruimte om het hoe van het onderwijs in te vullen. De minister gaf aan dat zij helemaal achter een besturingsfilosofie staat die schoolbesturen de ruimte voor het hoe geeft en de politiek het primaat voor het wat. Dijsselbloem werd verschillende keren aangehaald. Maar in de praktijk ziet de minister dat de politiek wil scoren met maatregelen en daarom het hoe niet helemaal (of soms helemaal niet) kan loslaten.
Tachtig bijeenkomsten Met alle acties tegen de bezuinigingen is Passend onderwijs heel hoog op de politieke agenda gekomen. De minister wil daarom de komende periode een nadrukkelijker beeld krijgen van de gevolgen van de bezuinigingen. Om zicht te krijgen op de opvattingen, problemen en mogelijkheden die het onderwijsveld zelf ziet, laat de minister de komende weken zon tachtig regionale bijeenkomsten in het primair onderwijs organiseren (naast tachtig bijeenkomsten in het voortgezet onderwijs). De minister heeft vier doelen met deze bijeenkomsten:

Ze wil inventariseren wat het onderwijsveld vindt van de stelselwijziging en de inrichting: waar kan ze aansluiten bij bestaande samenwerkingsverbanden om de huidige expertise te bewaren.
Ze wil praten over de mobiliteit van personeelsleden en het behoud van expertise in het onderwijs.
Ze wil mogelijke misverstanden wegnemen over de gevolgen van de bezuinigingen op basis van de werkelijke informatie over een regio.
Ze wil ideeën genereren zorgen inventariseren.
Tussenrapportage Op grond van de informatie uit de gesprekken (die voor half mei moeten zijn afgerond) zal de minister in juni een tussenrapportage naar de Tweede Kamer sturen. De PO-Raad ziet hierin een kans om opnieuw politieke aandacht te krijgen voor de onuitvoerbaarheid van Passend onderwijs als het aan 300 miljoen bezuiniging wordt gekoppeld. De minister is bereid met de schoolbesturen en de PO-Raad over haar tussentijdse bevindingen in gesprek te gaan. De PO-Raad zal de schoolbesturen voor de gesprekken nadere achtergrondinformatie verstrekken en de infodesk verder versterken. De leden zullen de PO-Raad op de hoogte houden van het verloop van de gesprekken.
Samenwerkingsverbanden Met name met betrekking tot de invulling van de samenwerkingsverbanden staat de minister nog open voor de suggesties van de betrokkenen in het onderwijsveld. Noch de postcode-indeling, noch het aantal van tachtig samenwerkingsverbanden staan vast; het zijn uitgangspunten voor de verkenning. Het is mooi als de samenwerkingsverbanden voor primair onderwijs en voortgezet onderwijs samenvallen, maar er kunnen goede redenen zijn om daar vanaf te wijken.
Fasering Het bestuur van de PO-Raad kaartte de fasering aan, omdat het een onmogelijke opdracht is om op 1 augustus 2012 een nieuw samenwerkingsverband te hebben dat kant en klaar staat om alle indicaties over te nemen. Zeker als dit gepaard gaat met een forse bezuiniging. Er is anders dan in het voortgezet onderwijs - een frictie in de tijd. De schoolbesturen vragen de minister opnieuw naar de fasering te kijken. De minister vindt de tijden voor pilots voorbij, maar op de onhaalbaarheid van de startdatum voor de stelselwijziging had ze niet direct een antwoord.
Toonzetting De leden van de PO-Raad gaven ook aan dat het speciaal onderwijs zich voelt afgeserveerd. Dit komt niet alleen door de maatregelen, maar vooral ook door de toonzetting van de brief over de bezuinigingen. De minister gaf daarop aan dat ze het speciaal onderwijs nooit heeft willen kwetsen, maar vooral duidelijkheid heeft willen geven.
Ook hebben de besturen gevraagd waarom de problemen ontstaan door de groei van LWOO op het bordje van het primair onderwijs terecht komt. De minister gaf aan het LWOO wel te zullen budgetteren, maar had een ander beeld dan de schoolbesturen van de kwantitatieve ontwikkelingen in de verschillende sectoren. De PO-Raad zal opnieuw de cijfers aan de minister toesturen.
Prestatiebeloning De leden van de PO-Raad bepleitten dat de gelden voor prestatiebeloning zouden moeten worden ingezet voor Passend onderwijs. Zij beargumenteerden dat prestatiebeloning nu in verschillende opzichten ongewenst is. Enerzijds is het moreel niet te verkopen dat goede leraren ontslagen moeten worden om een extraatje voor andere collegas mogelijk te maken ; dat heeft niets met kwaliteitsverbetering te maken. Anderzijds werkt het primair onderwijs nu aan de invoering van functiemix; beide zaken tegelijkertijd invoeren in onwerkbaar. De hele invoering van de prestatiebeloning is overigens ook een voorbeeld van een inconsistente besturingsfilosofie; waar blijft de verantwoordelijkheid van de besturen voor personeelsbeleid en kwaliteit?! Biedt het breder benutten van de bestemmingsbox geen uitweg? De minister begreep deze argumenten en zou het doorgeven aan de staatssecretaris, maar waarschuwde dat prestatiebeloning wel een item uit het regeerakkoord is.
Andere zaken die ze bij de staatssecretaris onder de aandacht zal brengen zijn:

de regeling rond ontslagvergoedingen (die noodzaakt nu om jonge leraren de deur uit te sturen, ten gunste van oudere leraren die 2 jaar voor hun pensioen staan),
bapo,
de besteding van de professionaliseringsgelden.
De schoolbesturen geven aan dat zij meer ruimte nodig hebben om oplossingen voor het personeel te vinden; bestaande regelingen moeten onder de loep worden genomen, anders zal de vergrijzing fors toenemen en de aantrekkelijkheid van het leraarsberoep kelderen.