Privacy en transparantie slapende honden wakker maken

Wat hebben opbrengstgericht werken, recht doen aan verschillen, maatwerk en daarmee de ontwikkeling van individuele talenten van leerlingen gemeen? Je bouwt een zeer uitgebreid profiel van iedere leerling op. En de informatie in dit profiel wordt door steeds meer mensen gebruikt, niet alleen ten bate van het leerproces maar ook voor het meten van opbrengsten en daarmee de prestaties van leraren. Managers en bestuurders kunnen diezelfde gegevens ook gebruiken voor verantwoording en in steeds meer detail om te voldoen aan de oproep tot transparantie over de effectiviteit van het onderwijs.

Digitaal leerproces

Een leerproces met steeds meer digitale materialen en registratiesystemen draagt sterk bij aan het digitale profiel van de leerling en daarmee ook van de leraar. Gedetailleerde gegevens over de voortgang van de leerling kunnen moeiteloos worden geregistreerd en analyses geven inzicht in de prestaties van leerlingen en hun leraren. Je kunt ook steeds eenvoudiger verschillende groepen/klassen, instellingen en besturen onderling vergelijken op basis van beschikbare gegevens.

Personaliseren en privacy

Al deze ontwikkelingen zijn heel belangrijke bouwstenen voor gepersonaliseerd onderwijs, we kunnen beter inspelen op individuele behoeften van leerlingen. De technologie helpt tijd vrij te maken van leraren die meer aandacht kunnen schenken aan de specifieke behoeften van leerlingen.

Ondanks mijn enthousiasme over deze ontwikkelingen bekruipt mij ook steeds vaker een onaangenaam gevoel. Want hebben we wel goed met elkaar afgesproken hoe we omgaan met deze grote hoeveelheid gegevens? Wie is de eigenaar van het profiel; de leerling? De instelling? Wie heeft toegang nodig tot de gegevens, wanneer en tot in welk detail?

Slapende honden

De reactie die ik veelal krijg als ik dit aankaart in het onderwijs kan worden samengevat als: 'geen slapende honden wakker maken'. Instellingen beperken zich vaak heel bewust tot de minimale, wettelijk verplichte vraag om toestemming aan ouders. Meer dialoog levert maar gedoe op, lastige vragen die je lang niet altijd afdoende kunt beantwoorden. En daar zit 'm nu juist de kneep: die vragen of zorgen van leerlingen en ouders zijn belangrijke signalen die je moet gebruiken om tot een constructieve dialoog te komen. De personalisatie van het onderwijs vraagt een diepere betrokkenheid van iedereen, de leerling en diens ouders/verzorgers maar ook van de leraar. Voor leraren zijn er ook verstrekkende consequenties van de uitgebreide registraties over leerlingen. Het verzamelde beeld van leerlingen geeft immers ook een gedetailleerd beeld van de effectiviteit van hun leraren.

Dialoog

Ik ben ervan overtuigd dat de dialoog de enige gezonde manier is om met deze situatie om te gaan. Ik wil een oproep doen aan instellingen om in gesprek te gaan met de ouders van je leerlingen, ga ook in gesprek met je eigen mensen. Bespreek met ze welke informatie je nodig hebt en waarvoor die gebruikt wordt. Hoe komt dat profiel ten goede aan het onderwijs dat je de leerling kunt aanbieden? Ik ben ervan overtuigd dat de betrokkenheid, het begrip en de steun voor het onderwijs met sprongen vooruit zal gaan!

Als we niet bereid zijn dit gesprek met elkaar te voeren vrees ik een 'privacy-infarct' op het moment dat ouders zich realiseren welke verstrekkende dossiers over hun kinderen zijn aangelegd. Waarom slapende honden wakker maken? Omdat ze wakker veel leuker zijn om mee te spelen! ;)