'Let op bezuinigingen onderwijshuisvesting'

De PO-Raad krijgt signalen van haar leden dat verschillende gemeenten tegen de regels in extra bezuinigen op onderwijshuisvesting. Gemeenten doen dat als reactie op het plan uit het regeerakkoord 256 miljoen euro voor het buitenonderhoud van scholen over te hevelen vanuit het gemeentefonds naar de lumpsum van schoolbesturen. Het kabinet kwam met dat plan omdat gemeenten niet al het geld dat is bedoeld voor onderwijshuisvesting aan dat doel uitgeven.

Bij de PO-Raad is een geval bekend waarbij een aantal schoolbesturen en een gemeente een concept-convenant opstelden waarin zou worden vastgelegd dat schoolbesturen een deel van de 256 miljoen euro weer zal terugstorten in de gemeentekas. De gemeente zal als tegenprestatie een eerder vastgesteld Integraal Huisvestingsplan uitvoeren. Hierdoor wordt in feite onderwijsgeld van het schoolbestuur gebruikt om een gemeentelijke taak van te betalen.

Hoewel de PO-Raad oog heeft voor het feit dat gemeenten moeten bezuinigen, adviseert de PO-Raad besturen niet mee te gaan in dergelijke afspraken. Schoolbesturen worden per 1 januari 2015 zelf verantwoordelijk voor het buitenonderhoud aan hun gebouwen, maar de gemeente blijft zorgplichtig. Zij blijft volledig verantwoordelijk voor onder meer nieuwbouw, vervangende nieuwbouw, uitbreiding en tijdelijke huisvesting van een school. De kosten die daarmee zijn gemoeid, blijven voor rekening van de gemeente.
Financiële problemen

Afspraken zoals genoemd in het voorbeeld kunnen de besturen bovendien in financiële problemen brengen. Zij leggen zich dan nu vast aan bepaalde financiële verplichtingen terwijl toekomstige financiële ontwikkelingen nu moeilijk zijn te overzien. Daarbij komt dat in het Nationaal Onderwijsakkoord is afgesproken dat een deel van de 256 miljoen euro uit het gemeentefonds wordt ingezet voor het behoud van leraren. In de eerste jaren is er dus feitelijk minder geld beschikbaar dan lijkt.

Wat schoolbesturen en gemeentebesturen wel kunnen doen is afspraken maken over een jaarlijks door de gemeente aan de besturen (of een coöperatie van samenwerkende besturen) beschikbaar te stellen bedrag, waarmee vervolgens de huisvesting kan worden betaald. De verantwoordelijkheid van de huisvesting gaat dan over naar de schoolbesturen. De zorgplicht blijft ook dan bij de gemeente.
Goede voorbeelden

Uiteraard zijn er ook gemeenten die wel positief met onderwijshuisvesting omgaan. De PO-Raad kent een voorbeeld van een gemeente die uit eigen beweging alle onderwijsgebouwen boven de 40 jaar extra laat schouwen om te bepalen waaraan urgent iets aan gedaan moet worden vóór 2015.