Nederland daalt op wereldranglijst, maar scoort beter op wiskunde

Het onderwijs in Finland blijft het beste van Europa, maar in wiskunde streeft Nederland de Finnen voorbij. Dit blijkt uit cijfers van PISA 2012, het driejaarlijkse, wereldwijde onderzoek naar de kennis en vaardigheden van 15-jarige scholieren. De PISA-resultaten worden vandaag bekendgemaakt. De stadstaat Sjanghai is op alle fronten de beste.

De topdrie is net als in 2009 volledig Aziatisch. Finland geldt sinds het eerste PISA onderzoek van 2000 als onbetwist Europees onderwijskampioen. Die titel prolongeren ze nipt. De Finse leerlingen dalen ten opzichte van hun voorgangers in alle drie de disciplines: wiskunde, leesvaardigheid en natuurwetenschappen. Gemiddeld eindigde Finland drie jaar geleden als vierde, nu als negende.

In Finse onderwijskringen werden de tegenvallende resultaten al gevreesd. Pasi Sahlberg, de Amerikaans-Finse pleitbezorger van het Finse schoolsysteem, lichtte vorige week via Twitter een alarmerend tipje op van de sluier: 'Finland drops out of top ten in math from pisa 2012: what now?'

Opvallende nieuwkomers
Naast Aziatische landen moeten Finland en Nederland dit jaar twee opvallende Oost-Europese nieuwkomers in hun nabijheid dulden: Estland en Polen. Gemiddeld eindigen die boven Nederland en Estland, net achter Finland.

Voor Nederland zijn de PISA-resultaten dubbelzinnig. De afgelopen edities vertoonden de prestaties van Nederlandse leerlingen een consequent dalende lijn. Wie lichtpunten wil zien, kan opgelucht ademhalen omdat Nederland in wiskunde een plek op de ranglijst is gestegen, van 11 naar 10. En op het gebied van leesvaardigheid daalt Nederland op de lijst, maar het puntenaantal is hoger dan in 2009.

Wie wil somberen kan aanvoeren dat Nederland dit jaar gemiddeld als dertiende eindigt, drie plaatsen lager dan in 2009. En in wiskunde stijgen we weliswaar op de ranglijst, maar met een lagere score dan de vorige keer.
Het PISA onderzoek, waaraan dit jaar 65 landen hebben deelgenomen, geldt internationaal als de gezaghebbendste maatstaf voor onderwijskwaliteit. De best presterende landen kunnen rekenen op een grote toestroom van buitenlandse beleidsmakers en docenten.

Wiskunde en excellente leerlingen
Elke editie van het PISA onderzoek heeft een zwaartepunt, dit jaar was dat wiskunde. Het Cito is in Nederland de uitvoerder van het PISA-onderzoek. Die organisatie legt de tests voor aan een representatieve populatie van 15-jarige scholieren.

Dit jaar keken de PISA onderzoekers ook naar het aantal excellente leerlingen per land. Nederland heeft minder excellente leerlingen dan de meeste landen op vergelijkbare hoogte in de lijst, maar ook minder zeer zwakke leerlingen. Dit bevestigt het beeld uit verschillende onderzoeken van de Onderwijsinspectie, dat het Nederlandse onderwijs vooral goed is in het opleiden van de middenmoot.