Het verhaal achter werkloosheidscijfers in het onderwijs

Het aantal WW-uitkeringen groeide in juli naar verhouding het hardst vanuit het onderwijs. Dat berichtte het CBS vorige week. In de sector onderwijs steeg het aantal WW-uitkeringen in juli ten opzichte van een jaar daarvoor sterk: van 11.000 naar 14.700, een toename van 33,4%. Kees Jansen van de Besturenraad analyseert de cijfers.

“Dit is geen fijn bericht”, reageert senior adviseur Kees Jansen. “In de eerste plaats niet voor de mensen die het betreft, maar ook niet voor de schoolbesturen, die met lede ogen aanzien hoe zijn niet langer in staat zijn hun mensen in dienst te houden.”

Oorzaken
Jansen ziet verschillende oorzaken voor deze toename:

de bevolkingskrimp, die in sommige delen van het land hard toeslaat;
het gegeven dat scholen ook los van krimp per saldo minder te besteden hebben dan een aantal jaren ervoor, bijvoorbeeld doordat de materiële bekostiging in het vo al een aantal jaren niet is geïndexeerd;
de niet geheel bekostigde invoering van de functiemix;
het feit dat sommige schoolbesturen jarenlang op te grote voet hebben geleefd, waardoor de leerling-leraar-ratio een kwart of soms nog meer onder de bekostiging lag, of meer dan 10% van de op basis van de bekostiging mogelijk te geven lessen aan andere zaken opging;
het feit dat schoolbesturen er te laat achter zijn gekomen dat het onverstandig is om op basis van incidentele inkomsten structurele verplichtingen (met personeel) aan te gaan;
het rumoer rondom de bezuinigingen op Passend Onderwijs in 2011, die door de in de cao vastgelegde vertraging van twee jaar nu zijn weerslag krijgen op de werkgelegenheid;
het gegeven dat de dalende vraag naar arbeidskrachten in het onderwijs niet, zoals kort geleden nog verwacht, wordt gecompenseerd door uitstroom van de oudere leraren die van een prepensioen gaan genieten, maar de leeftijd waarop een leerkracht het onderwijs verlaat is gestegen naar 61 naar ruim 63 jaar.

Nuanceringen
Wel geeft Jansen drie nuanceringen bij het op zich treurige bericht. “Het is niet zo dat er 3.700 fte verloren is gegaan. Er zijn 3.700 meer uitkeringen verstrekt. En het CBS telt die mee als het gaat om banen vanaf 12 uren per week.” Het CBS geeft geen gegevens over die daadwerkelijke verdeling. “Maar aangezien de gemiddelde betrekkingsomvang in het onderwijs al geruime tijd op ongeveer 0,77 ligt”, rekent Jansen voor. “Zal het getal van 3.700 uitkeringen in dit geval staan voor ongeveer 2.860 fte.”

Ook wijst de adviseur erop dat deze stijging voor het onderwijs misschien exceptioneel is, maar de jaarmutatie niet meer dan 1% boven het gemiddelde van alle sectoren ligt. In de gezondheidszorg was de stijging 43,0%, bij vervoer en opslag 42,8% en bij de bouw lag deze stijging zelfs op 56,2%.

Tot slot stelt het CBS in zijn maandelijkse rapportage dat de werkloosheid in juli uitkwam op 8,7%. In het onderwijs is die met 14.700 uitkeringsgerechtigden op ruim 400.000 medewerkers nog geen