Landelijk onderzoek naar seksuele gezondheid jongeren: Jongeren beginnen later aan seks

Met 18,6 jaar heeft de helft van de jongeren tussen de 12 en 25 jaar geslachtsgemeenschap gehad. In 2012 was dat met 17,1 jaar het geval. Dat blijkt uit de derde editie van het grootschalige representatieve onderzoek Seks onder je 25e dat Rutgers en Soa Aids Nederland op dinsdag 20 juni presenteren. Meisjes lijken meer bewust te kiezen voor een bij hen passend anticonceptiemiddel, want het gebruik van de pil is afgenomen ten gunste van het spiraaltje. Zorgelijk is dat ruim 40% van de jongeren geen condoom gebruikt bij een onenightstand. In vergelijking met 2012 is het aantal jongeren dat wel eens is gedwongen iets te doen op seksueel gebied, gedaald. Daarentegen is het aantal jongeren dat een naaktfoto of seksfilmpje van zichzelf heeft verstuurd, flink gestegen.

Jongeren starten later
Niet alleen beginnen jongeren anno 2017 later met geslachtsgemeenschap dan in 2012; dat geldt ook voor andere vormen van seks, zoals zoenen. De groep jongeren die al heel jong, tussen de 12 en 14 jaar, de eerste seksuele ervaring heeft, is kleiner geworden. Dit is gunstig, want jongeren die heel vroeg beginnen met seks worden vaker gedwongen of overgehaald en doen het vaker onbeschermd. Ook positief: jongens én meisjes genieten van seks: 94% van de seksueel ervaren jongens en 90% van de seksueel ervaren meisjes vindt seks fijn.

Betere bescherming tegen zwangerschap
In vergelijking met 2012 gebruiken meer jongeren bij eerste keer seks een vorm van anticonceptie. Hoewel de pil nog steeds de meest gebruikte anticonceptiemethode is, neemt het gebruik ervan sterk af: van 61% naar 50% onder meisjes met ervaring met geslachtsgemeenschap. In plaats van de pil kiezen meisjes vaker voor andere anticonceptiemiddelen, met name voor het spiraaltje (11%). Omdat je de pil elke dag moet slikken en dit makkelijk kunt vergeten, kan een spiraaltje voor meiden een goed alternatief zijn.

Geen condoom bij onenightstands
Bij de eerste keer seks gebruikt nog 70% van de jongeren een condoom. Daarna neemt het condoomgebruik sterk af. Bij een onenightstand gebruikt ruim 40% van de jongeren geen condoom. Als jongeren met een sekspartner stoppen met het gebruik van condooms, zegt 75% van de jongens en 66% van de meisjes zich niet te hebben laten testen op soa’s.

Meer sexting dan in 2012
In het afgelopen halfjaar heeft 12% van de meisjes en 13% van de jongens wel eens een naaktfoto of seksfilmpje van zichzelf naar iemand anders gestuurd. Dat is veel meer dan in 2012, met respectievelijk 4% van de meisjes en 6% van de jongens. En: 24% van de jongens en 19% van de meisjes ontving een persoonlijke naaktfoto of seksfilmpje. Van de jongeren van wie een naaktfoto of seksfilmpje werd doorgestuurd naar anderen (2% van de jongens en 1% van de meisjes), geeft ruim de helft van de jongens en driekwart van de meisjes aan dat ze dit vervelend vonden.

Seksuele grensoverschrijding licht gedaald
Van de jongens geeft 2% en van de meisjes 11% aan dat ze ooit zijn gedwongen om iets te doen of toe te staan op seksueel gebied. Dat is een lichte daling ten opzichte van 2012: 4% van de jongens en 17% van de meisjes was toen wel eens gedwongen tot seks.

Homo negativiteit gedaald
Het aantal jongeren dat uitingen van homoseksualiteit afkeurt is sterk gedaald. In 2012 keurde de helft van jongens en een kwart van de meisjes het af als twee jongens elkaar zoenen op straat. In 2017 is dat percentage vrijwel gehalveerd naar 27% van de jongens en 13% van de meisjes.

Representatief onderzoek
Seks onder je 25e 2017 geeft een representatief beeld van de seksuele gezondheid van jongeren van 12 tot 25 jaar. De eerste twee edities van Seks onder je 25e vonden plaats in 2005 en 2012. Het onderzoek is uitgevoerd door Rutgers en Soa Aids Nederland in samenwerking met de GGD-en. Voor het eerst zorgden meer dan de helft van de GGD-en voor extra respondenten om representatieve cijfers te kunnen geven specifiek voor hun eigen regio. Dit heeft ertoe geleid dat ruim 20.000 jongeren aan het onderzoek deelnamen. Seks onder je 25e maakt deel uit van de Leefstijlmonitor van RIVM.

Actieplan
Met de uitkomsten van Seks onder je 25e wordt de informatie en hulp aan jongeren verbeterd. Professionals die in onderzoek, praktijk en beleid te maken hebben met de seksuele gezondheid van jongeren dachten mee over de vragenlijst en de thema’s die hierin aan bod komen. Op de conferentie Seks onder je 25e op 20 juni presenteren we de uitkomsten aan alle betrokken partijen. Samen met hen wordt een breed gedragen actieplan ontwikkeld om de voorlichting aan jongeren passend en up to date te maken.