Haatreacties, spammen en pesten: niet elke online interactie is leuk en soms gaat het mis. Zo vinden bijna alle Nederlandse kinderen tussen de 9 en 13 jaar dat er iets moet veranderen aan de negativiteit online. Dat blijkt uit een opiniepeiling van Netwerk Mediawijsheid gehouden onder kinderen uit groep 7 en 8, die van 3 t/m 11 november 2022 meedoen aan de serious game MediaMasters.
Op sociale media delen we de leuke momenten uit ons leven. We maken vrienden, leren nieuwe dingen en kunnen onze gevoelens uiten. Maar soms gaat het mis. Met de veiligheid van een scherm tussen ons in is een nare reactie zo geplaatst. Een meningsverschil kan leiden tot ruzie, haatreacties of publiekelijk aan de digitale schandpaal genageld worden. Hoe ervaren kinderen die net in aanraking komen met sociale media dat?
Netwerk Mediawijsheid hield een opiniepeiling onder kinderen in groep 7 en 8 en vroeg ze te reageren op statements en vragen als “Door sociale media heb ik geleerd om minder te pesten of te kwetsen” of “Heb je wel eens gezien dat iemand online gekwetst of buitengesloten werd?”.
Onaardig gedrag
Deze groep krijgt regelmatig te maken met onaardig gedrag online. Zo geeft de meerderheid (55%) van de deelnemers aan wel eens gezien te hebben dat iemand online gekwetst of buitengesloten werd. Denk hierbij aan blokkeren, (stiekem) een nieuwe groep aanmaken en een persoon niet uitnodigen, iemand niet mee laten spelen in een game of roddelen over iemand die niet in de groep zit.
“Dit soort pestgedrag en andere negatieve vormen van online gedrag laten zien dat het belangrijk is om kinderen weerbaarder te maken zodat ze verstandig omgaan met de online wereld. Daarom is het belangrijk dat er initiatieven zijn zoals MediaMasters, waarbij de kinderen die meespelen basiskennis over mediawijsheid opdoen.” – Sarah Hijmans (eindredacteur MediaMasters).
Spijt
Positief nieuws: meer dan de helft van de kinderen liet weten dit soort gedrag niet oké te vinden. Dit werd vaker online (35%) dan offline (15%) uitgesproken. De groep kinderen die aangaf niet te reageren op onaardig gedrag online, deed dat vooral omdat ze niet wisten wat ze moesten doen of zeggen, maar ook uit angst voor haatreacties of om zelf buitengesloten te worden. Dat de meerderheid aangeeft voor een ander op te komen, laat zien dat kinderen al op jonge leeftijd bewust zijn van het feit dat onaardig digitaal gedrag iemand kan kwetsen. Dat blijkt ook uit de peiling waar 1 op de 4 kinderen zegt spijt te hebben van een vervelende online (re)actie.
Belang media-educatie
“Dat kinderen gelukkig ook prosociaal gedrag laten zien, is een mooie constatering”, aldus Hijmans. Sociaal gedrag online is een belangrijk thema waar al op jonge leeftijd aandacht voor moet zijn. Want volgens Mary Berkhout-Nio (programmadirecteur Netwerk Mediawijsheid), zijn “mediawijze vaardigheden essentieel voor deze kinderen om zich te ontwikkelen tot een goed (digitaal) burger en mee te kunnen doen in de maatschappij”. Dankzij het aanleren van basiskennis mediawijsheid via MediaMasters weten kinderen zich beter te bekwamen tegen online negativiteit.
Er zijn bij dit artikel nog geen reacties geplaatst