3 miljoen volwassenen tussen 16 en 75 jaar hebben moeite met lezen

Stichting Lezen en Schrijven: 3,3 laaggeletterde volwassenen is onacceptabel

In Nederland hebben 3 miljoen volwassenen tussen 16 en 75 jaar moeite met lezen, schrijven en/of rekenen. Dat blijkt uit nieuwe cijfers van Programme for the International Assessment of Adult Competencies (PIAAC). Volgens Stichting Lezen en Schrijven betekent dat naar schatting 3,3 miljoen van de hele bevolking vanaf 16 jaar. In Nederland hebben nu 1 op de 5 mensen te lage basisvaardigheden. De impact voor hen is groot en heeft gevolgen voor hun werk, geldzaken en gezondheid. Het leidt tot ongelijke kansen en uitsluiting in onze samenleving. Dat beïnvloedt persoonlijke levens en raakt onze samenleving als geheel. Stichting Lezen en Schrijven benadrukt daarom de noodzaak van een ambitieuze, langdurige aanpak van laaggeletterdheid.

Persoonlijke gevolgen

Mensen die moeite hebben met taal, rekenen en digitale vaardigheden ondervinden vaak problemen in hun dagelijkse leven en in hun werk. Zo kwam Gea (Taalheld 2024) van school zonder diploma. Daardoor had zij laagbetaalde banen waarvoor geen diploma nodig was. Dicky begreep informatie over gezondheid slecht. Daardoor kreeg hij gezondheidsproblemen. En Gormah ondertekende een document dat ze niet goed genoeg kon lezen. Daardoor kwam zij in de schulden. Zo hebben alle 3,3 miljoen volwassenen een persoonlijk verhaal. PIAAC meet de vaardigheden bij volwassenen tussen 16 en 75 jaar. Stichting Lezen en Schrijven kijkt naar de groep volwassenen van 16 jaar en ouder. Omdat mensen ook na hun 75 jaar nog volwaardig deelnemen aan de samenleving. Naarmate mensen ouder worden, verliezen ze sneller vaardigheden zoals lezen en schrijven. Daarom is een aanpak gericht op een leven lang ontwikkelen van basisvaardigheden essentieel.

Oplossing

Stichting Lezen en Schrijven ziet dat het probleem van laaggeletterdheid blijft groeien, terwijl de noodzakelijke aanpak achterblijft. Hierdoor wordt de kloof groter tussen mensen die volwaardig kunnen deelnemen aan de arbeidsmarkt en de samenleving, en degenen die dat door beperkte basisvaardigheden niet kunnen. Het advies van de Sociaal-Economische Raad (SER) uit 2019 riep al op tot een intensievere inzet vanuit de overheid. Daarnaast hebben bedrijven en sociale partners een grote verantwoordelijkheid om basisvaardigheden actief aan te pakken op de werkvloer. Ondanks dat de oplossing bekend is, is er nog steeds geen duurzame aanpak van laaggeletterdheid. De urgentie voor een daadkrachtige aanpak van laaggeletterdheid is volgens Stichting Lezen en Schrijven groter dan ooit.

Corina, taxichauffeur en Taalheld Zuid-Holland 2024:

“Ik had moeite met lezen en schrijven. Daardoor voelde ik me onzeker. Sinds ik op les ben gegaan is dat een stuk minder! Ik heb zelfs stappen gemaakt op mijn werk. Ik schrik dat het aantal mensen dat moeite heeft met lezen en schrijven nog steeds zo hoog is. Tegen al die mensen zeg ik: kom ervoor uit en ga leren! Het was voor mij zo iets kleins wat zo veel groots brengt. Daarom is het ontzettend belangrijk dat mensen kunnen blijven leren.”

Hanneke Propitius, directeur-bestuurder Stichting Lezen en Schrijven:

“Deze cijfers vragen om een masterplan basisvaardigheden voor iedereen, van 0 tot 100 jaar. Het aantal mensen om wie het gaat, is schokkend. Maar de persoonlijke verhalen zijn dat nog veel meer. Daaruit blijkt dat je in je leven heel veel pech kunt hebben. Ondanks ons onderwijs kun je daardoor als volwassene vastlopen met taal, rekenen en digitale vaardigheden Wij weten dat het mogelijk is en loont om daar op latere leeftijd wat aan te doen. Maar, het vraagt om veel meer ambitie, geld en lange adem om deze volwassenen die kansen te blijven bieden. We kijken niet op van deze cijfers, maar we kijken wel uit naar de actie hierop van dit kabinet.”