Veel jongeren maken gebruik van ‘geldexcuses’: vaak onlogische en creatieve redeneringen om uitgaven voor zichzelf goed te praten. Deze denkwijze is populair op sociale media. Zo ervaren jongeren een aankoop als ‘gratis’ wanneer ze contant betalen, omdat hun banksaldo gelijk blijft (44% van de jongeren gebruikt deze redenering regelmatig of vaker). Ook beargumenteren jongeren regelmatig of vaker dat een bestelling goedkoper is als ze een extra aankoop doen om gratis verzending te krijgen en dat een duur product per keer niet veel kost als ze het vaak gebruiken (respectievelijk 42% en 31% van de jongeren). Meisjes gebruiken sommige geldexcuses tot wel twee keer zo vaak als jongens.
Dit blijkt uit onderzoek van Wijzer in geldzaken onder een representatieve groep 16-19-jarigen, uitgevoerd in het kader van de 14e editie van de Week van het geld die vrijdag 28 maart wordt afgesloten.
‘Aankoop met contant geld is gratis’
Marcel Zeelenberg, hoogleraar economische psychologie Tilburg University: “Deze denkpatronen zijn voorbeelden van typische ‘heuristieken’ die mensen gebruiken bij het maken van keuzes, en de fouten (‘biases’) die daaruit voortkomen. Mensen delen geld mentaal op in verschillende potjes (wij noemen dat ‘mentaal boekhouden’). Het potje van de bankrekening wordt niet leger bij een contante uitgave, dus er is geen uitgave gedaan. Het is zorgwekkend dat zoveel jongeren uitgaven zo goedpraten, omdat dit kan leiden tot onverantwoord geldgedrag. Kinderen en jongeren moeten worden geholpen inzicht in en kennis over persoonlijke financiën te ontwikkelen, zodat ze wijzer met hun uitgaven omgaan.”
Uit eerder onderzoek van De Nederlandsche Bank bleek al dat jongeren minder ‘betaalpijn’ ervaren bij het uitgeven van contant geld dan bij elektronische betalingen (zowel online als offline) – terwijl voor volwassenen het omgekeerde geldt.
Grote gelddromen
Ook al gaan jongeren soms onverantwoord om met hun uitgaven op de korte termijn, ze dromen groot. In het onderzoek is jongeren gevraagd naar hun grootste toekomstdroom waarvoor ze geld nodig hebben. Bijna de helft (47%) denkt meer dan 30.000 euro nodig te hebben om hun toekomstdroom waar te maken. Hun grootste gelddromen zijn bijvoorbeeld een eigen woning (34%) of reizen (27%). Twee op de vijf (40%) schat de kans groot in om hun droom te realiseren, ook twee op de vijf (42%) denkt dat die kans gemiddeld is.
Christian Meijer, hoofd van Wijzer in geldzaken: “We zien in dit onderzoek dat veel jongeren uitgaven voor zichzelf goedpraten. Daardoor lopen ze het risico makkelijker geld uit te geven dat ze eigenlijk niet kunnen verantwoorden of missen. Dit heeft dan directe gevolgen voor de portemonnee. Ook op lange termijn kan dit invloed hebben: het gebruik van ‘geldexcuses’ kan bijdragen aan het ontwikkelen van ongezonde financiële gewoontes, waardoor bijvoorbeeld spaardoelen niet worden behaald. Daarom is het cruciaal dat jongeren leren kritisch naar hun uitgaven te kijken en verantwoord met geld om te gaan, nu en in de toekomst.”
Er zijn bij dit artikel nog geen reacties geplaatst