Concurrenten Cito kiezen andere aanpak

Basisscholen kunnen dit jaar voor het eerst kiezen uit drie verschillende eindtoetsen. De meeste scholen houden nu nog vast aan de Cito-toets, maar de concurrentie wil dat veranderen.

Het Onderwijsblad onderzoekt de markt en sprak met drie aanbieders van eindtoetsen. Karen Heij is directeur van Bureau ICE dat de IEP Eindtoets op de markt brengt. Zij zijn groot geworden met de toetsing van anderstaligen en al 25 jaar marktleider op het gebied van inburgeringstoetsen.

Een andere Cito-concurrent is A-Vision die de eindtoets ROUTE 8 uitgeeft. Hermien Lubbers is samen met haar man eigenaar van het bedrijf en A-Vision heeft jarenlange ervaring met adaptieve teksten, testen die zich aan het niveau van de leerling aanpassen.

Jacob Raap is sectormanager van het College voor Toetsen en Examens (CvTE). Het CvTE heeft van de overheid de taak gekregen om de Centrale Eindtoets te ontwikkelen en aan de scholen ter beschikking te stellen. “Die toets borduurt voort op de voormalige Eindtoets Basisonderwijs van het Cito”, zegt Raap.

Waarom stort u zich op de eindtoets?
Karen Heij (IEP Eindtoets): "Ik vond al heel lang dat het basisonderwijs gebaat zou zijn bij een andere eindtoets. Toen de politiek besloot het breekijzer in de markt te zetten en meerdere aanbieders gelijke kansen te geven, hebben we die gelegenheid met beide handen aangegrepen."

Hermien Lubbers (ROUTE 8): "Uit idealisme. Toen staatssecretaris Dekker een keer zei dat eigenlijk alle toetsen adaptief zouden moeten zijn, hebben wij hem meteen een brief gestuurd: ónze toetsen zijn dat al jaren. Toen de markt werd vrijgegeven, zijn we heel hard gaan werken om een adaptieve eindtoets te maken."

Jacob Raap (Centrale Eindtoets): "Dat is onze taak geworden nu de overheid de eindtoets basisonderwijs van Cito heeft genationaliseerd. De nieuwe eindtoets wordt nog steeds door het Cito samengesteld, maar in nauwe samenspraak met ons. De overheid bepaalt, samen met het onderwijsveld, wat er getoetst wordt. Cito maakt de opgaven, wij keuren ze goed."

Waarom is uw toets beter?
Karen Heij (IEP Eindtoets): "Ons materiaal is kleurig en sluit aan bij de belevingswereld van kinderen. Daar ben ik erg trots op. Ook mogen de kinderen in het toetsboekje schrijven. Ze hebben geen los antwoordvel meer nodig en dat geeft rust op het tafeltje, letterlijk. Geen gestress meer dat je bij vraag 15 bent in het boekje maar op het antwoordvel pas bij vraag 13.
Verder houden we bij rekenen de context zo beperkt mogelijk. Daar zit echt twintig jaar expertise bij het toetsen van anderstaligen achter. De opgaven zijn ontdaan van leesballast, ze zijn alleen bedoeld om te laten zien hoe goed je kunt rekenen."

Hermien Lubbers (ROUTE 8): "Omdat onze toets adaptief is, geef je de kinderen echt de gelegenheid om te laten zien wat ze kunnen. De uitkomsten geven ook precies aan op welke punten een leerling hoger of lager scoort. Dat is een mooi startdocument voor het voortgezet onderwijs. Zo'n adaptieve toets kost ook minder tijd: je bent er als leerling één ochtend mee kwijt, in plaats van drie. En omdat de opgaven op de computer staan en vaak verschillend zijn per leerling, hoeven alle kinderen de toets ook niet op hetzelfde moment te maken. Als je even buikpijn hebt of als je kat net ziek is, doe je de toets gewoon de volgende dag."

Jacob Raap (Centrale Eindtoets): "Het Cito heeft 45 jaar ervaring met het maken van de eindtoets, en daar bouwen wij nu op voort. Onze toets is echt een goede voorspeller van het schoolniveau. Dat is lastig genoeg, want ik kan meevoelen met de mensen achter het weerbericht: het weer van morgen is aardig te voorspellen, het weer van volgende week een stuk minder.
Verder heeft onze toets twee versies: eentje voor leerlingen die waarschijnlijk naar vmbo basis en kader gaan, en eentje voor leerlingen van vmbo-t tot en met vwo. zo'n toets op niveau is motiverend: een toets waarvan je het antwoord op driekwart van de vragen weet, is leuker om te maken dan een toets waarvan je slechts een kwart van de antwoorden weet. Beide toetsen geven wel hetzelfde advies over het niveau van het vervolgonderwijs. Die twee versies verdwijnen in 2018: dan stappen wij ook over op een adaptieve, digitale eindtoets."

Gaan kinderen met uw toets een hoger cijfer halen?
Karen Heij (IEP Eindtoets): "Ik denk het niet, want de drie toetsen zijn streng getest: deskundigen van de overheid hebben ze binnenstebuiten gekeerd. Want de uitkomsten van die drie toetsen moeten vergelijkbaar zijn. Maar ik denk dat leerlingen zich prettiger voelen bij onze toets. Door het mooie materiaal voelt het ook niet als een toets, het lijkt alsof je gewoon in de les zit. En als je je prettig voelt, presteer je op je best."

Hermien Lubbers (ROUTE 8): "Het zou gek zijn als kinderen op onze toets beter zouden scoren, want de drie eindtoetsen zijn geijkt: de uitkomsten moeten vergelijkbaar zijn. Maar de waarde van onze toets is dat de kinderen hem op een ontspannen manier kunnen maken."

Jacob Raap (Centrale Eindtoets): "Een van de sterke punten van onze eindtoets is de continuïteit door de jaren heen: het zou gek zijn als in één bepaald jaar opeens tien procent meer leerlingen naar de havo zouden gaan. En er wordt wel eens gemopperd op het Cito, maar het is echt een top-instituut in de wereld: het is een van de succesfactoren in ons onderwijsstelsel. Veel andere landen zijn er jaloers op."

Wil je weten waarom twee basisscholen kozen voor de IEP-toets en ROUTE 8? En wat ze er goed aan vinden? Lees het hele artikel: 'Concurrenten Cito kiezen andere aanpak' uit Onderwijsblad 8 van 18 april 2015.