Steun voor leraren bij bespreken gevoelige maatschappelijke thema’s in de klas

Een op de vijf leraren vindt het moeilijk om het gesprek in de klas aan te gaan over gevoelige thema’s als de Holocaust, fundamentalisme en seksuele diversiteit. Een op de honderd leraren mijdt dit soort onderwerpen zelfs volledig, blijkt uit onderzoek. Staatsecretaris Dekker (onderwijs) wil leraren beter ondersteunen om dit gesprek aan te gaan, zo schrijft hij in een brief aan de Kamer.

Dekker: ‘Het is van groot belang dat leraren kinderen vertrouwd maken met de fundamenten van onze rechtstaat. Dat betekent dat ze in de klas niet alleen praten over relatief veilige onderwerpen als Prinsjesdag, maar juist ook over thema’s als homoseksualiteit en antisemitisme. Duizenden leraren geven aan zich onvoldoende ondersteund te voelen om dit gesprek aan te gaan. Iedere leraar die een onderwerp mijdt of zich onveilig voelt in de klas bij het bespreken van deze thema’s is er één teveel. Juíst als de reacties in de klas heftig zijn, is het essentieel dat er over gepraat wordt. Daarom gaan we leraren beter ondersteunen bij het aangaan van dit belangrijke gesprek.’

Parijs
Naar aanleiding van de gebeurtenissen in Parijs begin dit jaar werden leraren in de klas geconfronteerd met fundamentele vragen over bijvoorbeeld het recht op vrije meningsuiting. Hoewel het beeld naar voren kwam dat de overgrote meerderheid van de docenten zich voldoende in staat voelde om hier mee om te gaan, waren er ook verontrustende signalen. Dit was aanleiding voor Dekker om onderzoek te laten doen onder leraren naar hun ervaring met het voeren van gesprekken in de klas over maatschappelijke thema’s als de holocaust, seksuele diversiteit, fundamentalisme, rechtsextremisme, antisemitisme, anti-moslimisme, vrijheid van meningsuiting en integratie.

Gastsprekers
Leraren geven aan weinig houvast te voelen bij het bespreken van maatschappelijke thema’s. De leerdoelen zijn vaag of het ontbreekt hen soms aan specifieke kennis. De helft bespreekt beladen thema’s toch, zonder ondersteuning. De andere helft roept hulp in binnen de school of van buitenaf. Vooral de rol van gastsprekers wordt zeer op prijs gesteld. Tien procent van de leraren in het voortgezet onderwijs heeft behoefte aan meer ondersteuning van buitenaf.

Helpdesk voor leraren
In opdracht van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap biedt Stichting School en Veiligheid al ondersteuning aan leraren, schoolleiders en vertrouwenspersonen bij het bevorderen van een sociaal veilig klimaat. Als leraren in hun klas aanlopen tegen een moeilijke situatie, kunnen ze nog dezelfde werkdag terecht bij een helpdesk van de stichting. Leraren krijgen daar coaching en advies over concrete gesprekssituaties in de klas.

Leren van elkaar
Het is belangrijk dat scholen de juiste randvoorwaarden creëren voor leraren om gevoelige onderwerpen te kunnen bespreken in hun klas. Stichting School en veiligheid gaat na de zomervakantie bijeenkomsten organiseren in het land om scholen hierbij op weg te helpen.
Het kan bijvoorbeeld zeer waardevol zijn als collega’s elkaars lessen bezoeken, feedback vragen en krijgen of samen een les voorbereiden. Stichting LeerKRACHT helpt scholen om tot een cultuur te komen waarin dat normaal is.

Meer houvast
Burgerschap en sociale veiligheid raken elkaar als het gaat over het omgaan met conflicten of verschillen. De vaardigheden van leraren zijn hier van cruciaal belang. Stichting School en Veiligheid werkt samen met pabo’s en lerarenopleidingen aan een betere inbedding hiervan in de opleiding. Daarnaast wordt momenteel door het Platform #onderwijs2032 het hele onderwijscurriculum tegen het licht gehouden. Hierbij is ook aandacht voor burgerschap.