Verzoek schooldirecteuren aan ministerie OCW: ‘Stel de juiste prioriteiten en zit niet te veel op onze stoel’

De invulling van het burgerschapsonderwijs gedetailleerder vastleggen in wetgeving en verplichte registratie van leraren in het lerarenregister: het zijn twee onderwijsthema’s waarover staatssecretaris Dekker wetsvoorstellen indiende. Een groot deel van de schooldirecteuren is hier niet enthousiast over en zou andere onderwerpen prioriteit geven. Als het aan schooldirecteuren ligt, staan agendapunten als het herzien van het passend onderwijs, verlaging van de werkdruk, kleinere klassen en meer budget/financiële ruimte voor het onderwijs bovenaan de onderwijsagenda. Schooldirecteuren geven de volgende minister en staatssecretaris van OCW (in het aankomende kabinet) de tips mee om vooral te blijven luisteren naar het werkveld, de administratieve lasten te verlichten en het onderwijs de ruimte te geven: “formuleer het ‘wat’ en laat het ‘hoe’ over aan scholen”.

Dat blijkt uit een in maart 2017 verricht onderzoek onder 562 directeuren in het basisonderwijs (PO) en 316 directeuren in het voortgezet onderwijs (VO). Het (representatieve) onderzoek is uitgevoerd door DUO Onderwijsonderzoek, een onafhankelijk onderzoeksbureau in Utrecht dat sinds 1995 bestaat.

Schooldirecteuren eensgezind: herziening Passend Onderwijs staat bovenaan de onderwijsagenda
- Het ‘herzien van het Passend Onderwijs’ is het meest genoemde onderwerp dat schooldirecteuren noemen wanneer hen spontaan gevraagd wordt welke drie onderwerpen zij bovenaan de ‘onderwijsagenda’ zouden zetten van de volgende minister en staatssecretaris van OCW (PO: 10%, VO: 6%).
- Andere topprioriteiten op de onderwijsagenda zijn volgens directeuren in het basisonderwijs: Kleinere klassen (10%), Salarisverhoging / verbetering arbeidsvoorwaarden (9%), Lerarentekort oplossen/meer handen in de klas (7%) en Verlaging werkdruk (6%).
- Andere topprioriteiten op de onderwijsagenda zijn volgens directeuren in het voortgezet onderwijs: Verlaging werkdruk/minder lessen per docent (6%), Minder regels/bureaucratie/meer ruimte voor ontwikkeling (5%), Maatwerkdiploma’s/flexibel examineren (5%) en Meer financiële ruimte/vereenvoudiging bekostiging onderwijs (5%).

Goed idee het schooladvies groep 8 te herijken na tweede jaar voortgezet onderwijs
Een ander onderwerp waarover directeuren enthousiast zijn zonder dat ze het zelf spontaan een hoge prioriteit op de onderwijsagenda geven, is de herijking van het schooladvies van de basisschool aan het eind van de tweede klas van het voortgezet onderwijs. Deze herijking heeft de VO-raad op 25 januari 2017 in een brief aan de Tweede Kamer bepleit in de hoop kansenongelijkheid in het onderwijs tegen te gaan.
- Twee derde van de directeuren vindt het een goede zaak als overal in Nederland het schooladvies van de basisschool aan het eind van de tweede klas van het voortgezet onderwijs opnieuw tegen het licht wordt gehouden (PO 67%; VO 66%).

Schooldirecteuren zijn tegen nadere verankering burgerschapsonderwijs in wet
- Een meerderheid van de directeuren vindt het geen goed idee van staatssecretaris Sander Dekker om in een wet vast te leggen aan welke thema’s scholen aandacht moeten besteden tijdens burgerschapslessen (PO 62%; VO 54%).
- In het verlengde hiervan vindt circa twee derde van de directeuren dat het geen zin heeft om de invulling van burgerschapsonderwijs via wetgeving te regelen (PO 68%; VO 65%).
- Zeven op de tien directeuren - in zowel PO als VO - is tevreden over de kwaliteit van de uitvoering van het burgerschapsonderwijs bij hen op school (slechts één op de 20 directeuren is er ontevreden over).
- Nog eens zeven op de tien directeuren geeft aan te beschikken over de juiste menskracht en middelen om de door hen gewenste invulling te geven aan het burgerschapsonderwijs (PO 68%; VO 72%).

Meningen verdeeld over verplichte registratie van leraren in het lerarenregister
Het verplichte lerarenregister wordt vanaf augustus 2018 (gefaseerd, tot en met 2027) ingevoerd met als doel de positie van leraren te versterken en hun beroepskwaliteit zichtbaar te maken en te verbeteren.
- Er staan meer directeuren negatief dan positief tegenover het idee van verplichte registratie van leraren in het lerarenregister (negatief PO 42%; VO 44%; positief PO 37%; VO 37%).
- Er zijn meer directeuren die verwachten dat het lerarenregister niet dan wel zal leiden tot de beoogde versterking van de beroepsgroep (niet PO 49%; VO 44%; wel PO 28%; VO 33%).
- Een kleine meerderheid van de directeuren vindt het lerarenregister geen geschikt middel om leerkrachten te motiveren zich te blijven ontwikkelen en professionaliseren (PO 54%; VO 55%). Een op de drie directeuren vindt het hier wel een geschikt middel voor (PO 31%; VO 29%).
- Er is breed draagvlak onder directeuren over de intentie om te werken aan blijvende professionalisering, maar invoering van het verplichte lerarenregister als oplossing wekt vrees voor toename van de werkdruk en het gebruik van het register als controlemiddel op. Schooldirecteuren vinden dat er een mate van vrijheid en flexibiliteit moet blijven in hoe leerkrachten hun bekwaamheid onderhouden. Zo blijkt uit toelichtingen van directeuren.