Onderwijsraad: Maatschappelijk belang van onderwijs weegt het zwaarst

Voorzitter prof. dr. Maassen van den Brink van de Onderwijsraad heeft vandaag de verkenning De leerling centraal? overhandigd aan minister Bussemaker. De verkenning gaat over de vraag wat het betekent om de leerling centraal te stellen in het onderwijs en waar de grenzen liggen van deze ambitie. De Onderwijsraad vindt dat daar waar maatschappelijke belangen en wensen van individuen of groepen botsen, het maatschappelijk belang van onderwijs het zwaarst moet wegen.

De raad stelt vast dat er in het onderwijs de afgelopen decennia een slingerbeweging is waar te nemen, van leerling centraal naar lesstof centraal en vice versa. De leerling centraal speelt een rol in discussies over de vormgeving en uitvoering van het onderwijs, over de organisatie van het onderwijs en over hervormingen van het onderwijsstelsel. Of het wenselijk is om de leerling meer centraal te stellen hangt af van wat er mee bedoeld en beoogd wordt in het onderwijs en in het onderwijsbeleid. De raad laat zien dat onder dezelfde noemer zeer verschillende opvattingen worden gebruikt en ook andere invullingen worden gegeven aan “de leerling centraal”.

De wens dat onderwijs aansluit bij individuele behoeften en capaciteiten wordt inmiddels breed gedeeld: het motiveert leerlingen en komt de kwaliteit van het onderwijs ten goede. De raad gaat in op twee spanningen: het spanningsveld tussen individuele (groeps-) wensen en maatschappelijke belangen, en die tussen keuzevrijheid en kansengelijkheid.

Henriëtte Maassen van den Brink: “Onderwijs is zowel de voorwaarde tot als het resultaat van het culturele en beschavingspeil van een samenleving. De leerling centraal stellen in het onderwijs zonder te letten op de effecten daarvan voor kansengelijkheid en sociale samenhang schaadt uiteindelijk de kwaliteit van het onderwijs. Dit heeft gevolgen voor democratische kwaliteit, welzijn en welvaart.” Gert Biesta, lid van de Onderwijsraad en voorzitter commissie Leerling centraal: “Het centraal stellen van de leerling is een goed didactisch idee, maar wordt problematisch als dit het organiserend principe van het onderwijs wordt.”

De publicatie De leerling centraal? Een verkenning naar het centraal stellen van de leerling vanuit het perspectief van het publieke belang van onderwijs is te downloaden op de website van de Onderwijsraad: www.onderwijsraad.nl