Wat is de toekomst van het onderwijs?

Dirk van Damme heeft onlangs een presentatie gegeven. Hierin beschreef hij zijn visie op de toekomst van het onderwijs. Veel van de dingen die wij twintig jaar geleden voorspelden zijn uiteindelijk helemaal nooit gebeurd. In 2008 hebbben een aantal knappe koppen nog nagedacht over de toekomst van het onderwijs, Dirk reflecteert in zijn presentatie op de ideeën die deze mensen toen hadden.

1. Studeren en globalisering
Er gebeurt vandaag de dag zoveel in de wereld, dat wij eigenlijk niet meer weten waar wij precies aan toe zijn. Ineens stapt Engeland uit de Europese Unie, is Donald Trump president en gebeuren er allerlei rampen in de wereld. Het zal niet lang duren voordat het vraagstuk losbarst of wij eigenlijk wel internationale studenten zouden mogen ontvangen in Nederland.

Wat heel verrassend is, is dat BRIC-landen als China en India in een enorm rap tempo universiteiten bouwen. Wat heel wonderlijk is, is dat zij hun topstudenten niet naar Europa of de Verenigde Staten sturen, maar dat zij deze veel liever in hun eigen land houden. Dit zorgt ervoor dat het internationaal studeren veel duurder is geworden. Ook zorgt dit ervoor dat er veel ongelijkheid is tussen scholen.

2. Het einde van diploma's
Credentialism is een Engelse term wat in het Nederlands slap te vertalen is als de drift naar diploma's. Niemand kan direct de toekomst voorspellen, maar de vraag is of er in de toekomst een einde gaat komen aan diploma's. Dirk van Damme gelooft hier niet zo in. Het zou immers vrij lastig zijn als wij zouden gaan leven zonder diploma's.
Wel gelooft hij dat het steeds lastiger zal gaan worden om met alleen een diploma een bepaald beroep uit te kunnen gaan oefenen. Steeds meer (internationale) bedrijven zijn op zoek naar het totaalplaatje. Een diploma is niet alleen mee genoeg, je moet ook bepaalde kwaliteiten hebben. Zo wil een bedrijf bijvoorbeeld dat je sociaal bent, goed kunt plannen of organiseren of dat je heel erg taalvaardig bent buiten je diploma om. Wellicht komt dit ook doordat er nu al een steeds groter wantrouwen ontstaat naar de waarde van diploma's. Kunnen docenten niet omgekocht worden? Kijk naar het schandaal bij InHolland een aantal jaar geleden.

3. Studeren wordt veel makkelijker
Nu al is te zien dat er steeds meer open universiteiten ontstaan. Het is tegenwoordig heel gemakkelijk om nieuwe dingen te leren via het internet. Je kunt zo een taalcursus volgen of bijvoorbeeld een muziekinstrument leren bespelen. Wel is het de vraag of deze manier van leren op de lange termijn effect heeft. Het blijkt namelijk dat online leren een hoge uitval kent.
Ook heel belangrijk wordt flexibel studeren. Mensen zijn steeds meer bezig met hun eigen projecten in plaats van dat zij alleen maar bezig zijn met hun studie. Steeds meer mensen volgen een studie of cursus naast hun baan. In de toekomst zal dit alleen maar makkelijker worden. Wel zullen er beperkingen opgelegd worden door de overheid, waardoor andere vormen van financiering gezocht zullen moeten worden.

4. Wie gaat het betalen?
Steeds meer overheden trekken hun handen af van het hoger onderwijs en laten studenten zelf betalen voor hun studie. Dit zal ervoor zorgen dat de diplomakwestie nog wat steviger aangetrokken wordt. Want als diploma's toch niet zoveel waard zijn of competenties laten zien, waarom zou je er dan zoveel geld voor betalen?

5. Innovatief zijn en productief
Wat erg bijzonder is, is dat onze productiviteit niet stijgt. Iedereen is namelijk bezig met innovatie, het aantal hoger opgeleiden blijft maar groeien en de techniek maakt steeds meer vorderingen. Dit komt waarschijnlijk doordat veel van de innovaties die tegenwoordig gemaakt worden economisch winstgevend zijn, maar maatschappelijk destructief. Denk bijvoorbeeld aan Apple die speciale software in de apparatuur stopt, waardoor deze snel stuk gaat.

6. Hoger onderwijs als winstgevend iets
Nu is de echte vraag of het hoger onderwijs ons in de toekomst nog wel iets op zou brengen. Als diploma's toch niets waard zijn en innovatie hoog in het vaandel staat dan zal het hoger onderwijs toch niets meer betekenen later?
Dit klopt niet, aangezien hoger onderwijs zowel individueel als maatschappelijk erg belangrijk is. Iemand die gestudeerd heeft profiteert daar uiteindelijk alsnog meer van dan dat hij of zij in de studie gestoken heeft. Daarnaast is het ook zo dat mensen in het bezit van een diploma vaak gezonder zijn als mensen die niet in het bezit zijn van een diploma. Hoe dat komt is vrij onduidelijk maar dat het zo is, is een feit.