Nieuwe wet als kompas voor burgerschapsonderwijs

Minister Slob vindt het van groot belang dat scholen leerlingen goed burgerschapsonderwijs bieden. De huidige wet is echter te onduidelijk, waardoor het voor veel scholen niet helder is wat ze met dit onderwijs moeten doen. Minister Slob gaat de wet aanpassen, zodat scholen er beter mee uit de voeten kunnen. Vandaag start de internetconsultatie en kan iedereen via www.internetconsultatie.nl/burgerschap meepraten over het wetsvoorstel.

Burgerschap is de manier waarop mensen deelnemen aan de maatschappij. In Nederland is dat met respect voor elkaar, voor de democratie en de rechtstaat en voor de vrijheden die iedereen heeft. Die gemeenschappelijke waarden zijn van belang om met allerlei verschillende mensen vreedzaam samen te leven. Kinderen kennen die waarden niet vanzelf: die moeten worden onderwezen en onderhouden. Daarbij speelt de school een zeer belangrijke rol. ‘De school is meer dan een plek om kinderen op te leiden tot een baan. Het is een plek om je op te leiden voor het leven’, aldus de minister.

Kennis en respect
In de wet wordt nu vastgelegd dat scholen leerlingen kennis en respect bijbrengen over de basiswaarden van de democratische rechtsstaat. Ook is de school een oefenplaats, waar leerlingen actief kunnen oefenen met de vaardigheden die ze later nodig hebben om deel te kunnen nemen aan onze samenleving. Juist op school komen leerlingen met verschillende achtergronden elkaar tegen. Daarmee is het, naast thuis, de uitgelezen plek om te leren hoe je met respect met elkaar omgaat. Tenslotte komt in de wet te staan dat de school een plek is waar leerlingen het goede voorbeeld horen te krijgen.

‘Scholen vinden het moeilijk om goed burgerschapsonderwijs te geven, omdat de wet zo weinig richting geeft’, aldus minister Slob. ‘Daardoor geven scholen er ook verschillend invulling aan. Sommigen doen het perfect en hebben burgerschap echt in het DNA van de school verweven. Bij anderen wordt burgerschap met één les per jaar afgedaan. Met deze wetswijziging kan dat niet meer. Bovendien vragen we nu aan de hele school om het goede voorbeeld te geven aan de leerlingen.’

Inspectie
Door de wet te wijzigen, krijgt de inspectie ook de mogelijkheid om met scholen in gesprek te gaan over hun burgerschapsonderwijs. Nu is het zo dat een school alleen aangesproken kan worden, als er helemaal niets aan burgerschap wordt gedaan. Dat is te mager voor zo’n belangrijke taak, vindt Slob. ‘Burgerschapsvorming is een kerntaak van elke school.’

Vrijheid
Tegelijkertijd met het aanscherpen van de opdracht aan scholen, is een ontwikkelteam bezig met het ontwikkelen van leerdoelen. Dat gebeurt in het kader van de curriculumherziening, waar tientallen leraren en schoolleiders aan meewerken. De negen ontwikkelteams, waarvan er één gaat over burgerschap, schrijven een advies waarin staat wat leerlingen op school moeten leren kennen en kunnen. Dat advies wordt in het voorjaar van 2019 aan minister Slob overhandigd.

Daarnaast houden scholen natuurlijk de vrijheid om hun onderwijs zelf vorm te geven. ‘Het mooie aan Nederland is dat je een school kunt kiezen die bij je past. Gelukkig mogen scholen hier ook zelf kiezen voor hun lesaanpak, onderwerpen, methodes en leermiddelen. Dat geldt voor burgerschap net zo. Zolang je maar wel onze fundamentele waarden en vrijheden respecteert en onderwijst.'