Kinderen door langdurig pesten vrijgesteld van leerplicht

Kinderen en jongeren krijgen steeds vaker een vrijstelling van de leerplicht en hoeven daarom niet meer naar school. Uit onderzoek van De Monitor (KRO-NCRV) blijkt dat ook veel gezonde en intelligente kinderen thuis zitten met een ontheffing van de leerplicht, soms zelfs voor de hele duur van de leerplicht. Bijvoorbeeld kinderen die hoogbegaafd zijn en door langdurig pesten een schooltrauma hebben opgelopen.

De vrijstelling – artikel 5.a van de leerplichtwet - is eigenlijk bedoeld voor leerlingen met zware lichamelijke en psychische beperkingen. Sinds 2013 steeg het aantal vrijstellingen flink, van 4444 in 2013 naar 5736 in 2017. Eenmaal vrijgesteld van de leerplicht, verdwijnen veel van deze kinderen uit beeld omdat er vrijwel geen toezicht meer is.

Jarenlang gepest
Veel kinderen met een vrijstelling gaan naar dagbesteding op zorgboerderijen en krijgen jarenlang geen of nauwelijks onderwijs. En dat is ook waar bijvoorbeeld de ouders van Timon (15) tegenaan lopen. Hij heeft een vrijstelling van de leerplicht sinds klas twee van het gymnasium. Hij is hoogbegaafd, heeft last van faalangst en werd veel gepest op school. Uiteindelijk kreeg hij een burn-out. Volgens zijn keuringsarts heeft Timon een schooltrauma en die geeft hem een vrijstelling voor de hele duur van de leerplicht. Hij hoeft dus nooit meer naar school. Dat haalde de druk van school weg, maar het heeft ook een keerzijde. Moeder Petra: ‘Als je een vrijstelling hebt van de leerplicht kijkt niemand ooit meer naar je om. Stel je voor dat mijn zoon weer een opleiding wil gaan volgen, wie gaat dat dan betalen? Dan moet ik weer terug met hem naar het passend onderwijs, of hij moet naar het particulier onderwijs.’

‘Nul toezicht’
Samenwerkingsverbanden van scholen hebben een zorgplicht om een passende onderwijsplek te bieden, maar nog altijd lopen er kinderen volledig vast op school. In dat geval kunnen ouders een vrijstelling aanvragen en hebben daarvoor een verklaring nodig van een onafhankelijk arts. Carry Roozemond, directeur van de landelijke vereniging voor de leerplicht, vindt dat de vrijstellingen ‘afgeschaft’ moeten worden. Als een kind niet meer bij een school staat ingeschreven is er volgens haar ‘nul toezicht’: ‘We zijn ze kwijt.’ Zij is vooral kritisch op vrijstelling voor de hele duur van de leerplicht, omdat dan niet meer wordt gekeken of het kind later wél enige vorm van onderwijs kan volgen.

Van de radar verdwijnen ‘onwenselijk’
Minister Slob (Onderwijs) maakt zich ook zorgen om de toename van het aantal vrijstellingen van de leerplicht. Hij geeft aan dat het onwenselijk is als een kind van de radar verdwijnt. Binnenkort komt hij samen met minister De Jonge van VWS met een gezamenlijk plan om onderwijs en zorg beter te aan te laten sluiten voor kinderen die langdurig zijn ziek gemeld.

De Monitor: Vrijstelling van de leerplicht, vanavond om 21.25 uur bij NPO 2.