Mobiele telefoons in de klas: de voor- en nadelen

Waar het mobiele tijdperk begon met een simpele Nokia 3310 en leerlingen stiekem het spelletje snake onder de tafel speelde, zijn scholieren tegenwoordig enkel nog in het bezit van de nieuwste smartphones. Het is het gespreksonderwerp van de dag: “Ik ben team Android, je moet wel echt de Samsung Galaxy S10 hebben” zegt de ene leerling, terwijl de ander trots met haar iPhone X door de gangen paradeert.

Er is een tijdperk aangebroken waar de docentenopleiding twintig jaar geleden nog geen rekening mee hield: leerlingen in combinatie met de mobiele telefoon. Het is dan ook een discussie waar menig docent een mening over heeft, er bestaat geen eensgezindheid als het gaat om het gebruik van mobiele telefoons in de klas. Sommige docenten geloven dat het toestaan van een telefoon in de klas ook voordelen biedt, terwijl anderen er heilig van overtuigd zijn dat de komst van de smartphone een smet is op de onderwijskwaliteit.

De resultaten uit onderzoek van Vodafone en Gfk wijzen uit dat ongeveer 90 procent van alle docenten het gebruik van de mobiele telefoon goedkeurt. Dat wil dus zeggen dat het tegenwoordig eerder uitzondering is dan de regel, wanneer smartphones in de klas niet toegestaan zijn. In dit artikel nemen we de voor- en nadelen van telefoons in de klas onder de loep.

De voordelen
Als je nog niet overtuigd bent van het nut van het accepteren van smartphones in de klas, dan helpt het misschien om je eens te verdiepen in de voordelen die mobiele telefoons kunnen bieden.

1. Verbieden heeft een averechts effect
Uit onderzoek blijkt dat wanneer docenten hun leerlingen bepaalde dingen verbieden, dit een averechts effect heeft. Leerlingen zijn zich aan het ontwikkelen, en op weg naar volwassenheid en autonomie nemen zij minder gemakkelijk de opgelegde regels van de docent aan. “Omdat ik het zeg” is simpelweg geen goede reden meer om de leerling te overtuigen van je gezag.

Sluit aan op de belevingswereld van de jongere door te accepteren dat de mobiele telefoon nu een significant onderdeel van het leven van de scholier is. Natuurlijk is het goed om grenzen omtrent de telefoon te stellen, máár verbieden zal vooral resulteren in tegendraads en stiekem gedrag.

2. Creëer een telefoonbeleid
Leerlingen hebben behoefte aan duidelijke grenzen. Hoewel ze zelf natuurlijk overtuigd zijn van het feit dat ze het allemaal wel weten, zorgen een voorspelbare structuur en regels voor een rustige leerling. Wat wél belangrijk is, is dat je het gebruik van mobiele telefoons en het beleid hieromheen bespreekbaar maakt. Stel samen met de klas bijvoorbeeld het telefoonbeleid op, door met ze in gesprek te gaan en ze te vragen wat zij redelijke regels vinden. Wanneer je leerlingen verantwoordelijkheid geeft en deel uit laat maken van het beslissingsproces, voelen zij zich gemotiveerder om zich aan het beleid te houden.

3. Gebruik de telefoon als onderdeel van de les
Later in dit artikel zullen we dieper ingaan op dit voordeel. Maar het is een goed idee om de telefoon juist als handige extra tool te zien, in plaats van als een afleidende beperking. Het internet staat vol met informatie die je kunt gebruiken. Ook kun je je leerlingen leren om kritisch na te denken, door ze bijvoorbeeld te leren hoe ze zelfstandig betrouwbare en valide bronnen op het internet kunnen vinden.

De nadelen
Nu we de voordelen hebben benoemd, moeten we ook een momentje stil staan bij de nadelen die de mobiele telefoon met zich mee kan brengen.

1. Pesten en buitensluiten
Pesten en buitensluiten komen helaas nog regelmatig voor op scholen. De mobiele telefoon kan hieraan bijdragen. Misschien heeft een deel van de klas wel een WhatsApp-groep waar niet iedereen in mag. Of worden er foto’s van of roddels over leerlingen verspreid middels sociale applicaties.

2. Afleiding
Telefoons leiden af. Ook als volwassene maken we ons hier regelmatig schuldig aan: je bent in gesprek of aan het werk, voelt je telefoon trillen in je broekzak en kunt het toch niet laten even te kijken. Hier maken leerlingen zich evenals regelmatig schuldig aan.

3. Schending van privacy
Zonder dat je het in de gaten hebt word je misschien wel gefilmd door je leerlingen, en deze filmpjes kunnen dan gemakkelijk verspreid worden. Dit geld overigens ook voor andere gevoelige informatie. Wanneer leerlingen namen van docenten of klasgenoten op google zoeken, komen ze misschien wel achter informatie die ze niets aangaat.

Gebruik de mobiele telefoon als onderdeel van je les
Zoals je hierboven hebt kunnen lezen, leiden smartphones af van de les. Dat lichtgevende schermpje, de sociale activiteiten in de vorm van apps zoals Instagram, Facebook en WhatsApp zorgen ervoor dat leerlingen continu geneigd zijn om het apparaatje uit hun broekzak te pakken om te checken of ze toevallig nog een nieuwe notificatie binnen hebben gekregen.

Tijdens de late kindertijd en de puberteit is het brein nog in ontwikkeling en ontzettend gevoelig voor beloning door hun peers. De docent speelt hier helaas een minder belangrijke rol in. Jouw leerlingen krijgen liever goedkeuring van hun klasgenoten dan van jou. Het beloningssysteem in de hersenen van de scholier wordt actief zodra ze weer een notificatie op hun telefoon binnenkrijgen. Er komt op dit moment dopamine vrij, een verslavend stofje wat ervoor zorgt dat de leerling naar meer goedkeuring van leeftijdsgenoten verlangt. En die goedkeuring is te vinden op het schermpje van de smartphone.

Je doet er als docent dus verstandig aan om niet te veel weerstand te bieden tegen het gebruik van de mobiele telefoon. Je ontkomt er niet meer aan, dus waarom zou je het apparaatje niet integreren in je lessen? Er zijn tal van apps uitgebracht die je hierbij kunnen helpen. Zoek bijvoorbeeld eens naar educatieve en leuke video’s op YouTube. Of geef je leerlingen de opdracht om zelf opzoek te gaan naar video’s op YouTube die een aanvulling zijn op de lesstof waar jullie mee bezig zijn. Je kunt in de appstore ook applicaties vinden waarmee je een quiz samen kunt stellen, of waar je stellingen kunt invoeren die je in de klas kunt bediscussiëren.

Concluderend is het dus het meest verstandig om de mobiele telefoon in de klas te accepteren, want je komt er eigenlijk niet onderuit. Dus dan resteert er nog één vraag: kies jij ook voor die Samsung Galaxy S10 of ben jij juist team Apple?