In het huidige digitale tijdperk staan jongeren constant onder druk van moderne verleidingen zoals eindeloos scrollen op smartphones, bingewatchen van series, gamen en het gebruik van middelen zoals vapen. Veel jongeren leven van dopamineshot naar dopamineshot. Het kortstondige genot ligt tegenwoordig voor het oprapen. Deze gewoonten hebben een aanzienlijke impact op hun mentale gezondheid.
Effecten op mentale gezondheid
De invloed van deze digitale verleidingen op de mentale gezondheid van jongeren kan zich op verschillende manieren manifesteren:
• Overprikkeling: Jongeren worden voortdurend blootgesteld aan digitale prikkels, wat kan leiden tot een overbelasting van de hersenen.
• Motivatieverlies: Het constant zoeken naar onmiddellijke bevrediging zorgt ervoor dat jongeren minder gemotiveerd zijn om lange termijn doelen na te streven, zoals huiswerk maken of bewegen.
• Korte spanningsboog: De snelle afwisseling van informatie op sociale media draagt bij aan een verminderd vermogen om zich langere tijd te concentreren.
• Gevoel van verveling en depressie: Door overmatig gebruik daalt hun dopaminebasislijn, waardoor ze meer dopamine prikkels nodig hebben om zich goed te voelen.
• Lage schoolprestaties en hoge afwezigheid: De tijd die wordt besteed aan digitale activiteiten gaat ten koste van studietijd en betrokkenheid op school. Dit, in combinatie met motivatieverlies, een korte spanningsboog en gevoelens van verveling en depressie, kan leiden tot lagere schoolprestaties en hoge afwezigheid.
Wat is dopamine?
Dopamine is een neurotransmitter, een stofje in je brein, dat een essentiële rol speelt in het beloningssysteem van de hersenen. Het zorgt voor plezier en het verlangen naar plezier, en zet ons continu aan tot actie. Dopamine is verantwoordelijk voor drive en motivatie. Het wordt vrijgegeven wanneer we iets doen wat we als plezierig ervaren. Hoewel dopamine ons motiveert om actie te ondernemen en doelen te bereiken, kunnen constante dopamineprikkels leiden tot dwangmatig gedrag en een disbalans in ons systeem, met nadelige gevolgen op onze mentale gezondheid.
Hoe scholen hierop kunnen inspelen: telefoonbeleid
Scholen spelen een belangrijke rol in het verbeteren van gezonde digitale gewoonten bij hun leerlingen. Een effectief telefoonbeleid helpt om de invloed van digitale verleidingen te beperken:
• Verbied telefoongebruik tijdens lestijden: Verbied het gebruik van mobiele telefoons in de klas om afleiding te voorkomen. Zorg ervoor dat telefoons niet aanwezig zijn in de klas, zelfs niet in een aparte zak in het lokaal. Het wegnemen van telefoons uit de omgeving heeft een grote impact.
• In gesprek met je leerlingen: Praat met je leerlingen over hun telefoongebruik. Besteed hier minimaal twee mentorlessen aan. Laat de leerlingen onder toezicht hun schermtijd opzoeken en bespreek dit. Herhaal dit na enkele weken en vraag naar de vooruitgang: zitten ze langer of korter op hun mobiel? Reflecteer op hun mentale gezondheid om te zien of er een verband is.
• Educatie over gezond telefoongebruik: Geef lessen over de impact van overmatig telefoongebruik op de mentale gezondheid en moedig alternatieve activiteiten aan. Wil je informatie over programma's die leerlingen bewust maken van hoe hun digitale gewoonten hun welzijn beïnvloeden en welke stappen ze kunnen nemen om deze te verbeteren?
Tips voor docenten en leerkrachten
Omgaan met overmatig dopaminegebruik van leerlingen kan uitdagend zijn, hier de volgende tips die helpen:
• Gebruik de ABC-methode: Identificeer triggers (Antecedenten), observeer gedrag (Behavior) en analyseer de gevolgen (Consequenties). Dit helpt gedrag te begrijpen en te veranderen.
• Leg uit waarom: Informeer leerlingen over de impact van dopamine en waarom het belangrijk is om hun digitale gewoonten te beheersen. Begrip kan motivatie voor verandering verhogen.
• Introduceer alternatieve dopaminebronnen: Moedig leerlingen aan om deel te nemen aan activiteiten die natuurlijke dopamineboosters zijn, zoals fysieke activiteiten of creatieve taken. Dit helpt hen gezonde manieren te vinden om plezier en motivatie te ervaren.
Het Dopamine Effect van EpexMind
Scholen schakelen steeds vaker programma's in zoals Het Dopamine Effect van EpexMind om leerlingen te helpen bij het ontwikkelen van gezonde digitale gewoonten en het versterken van hun mentale gezondheid. Dit programma biedt interactieve workshops en trainingen die zich richten op:
• Gezonde digitale gewoonten
• Kritisch denken over technologie
• Veilig en verantwoord gebruik van digitale media
Er zijn bij dit artikel nog geen reacties geplaatst