Vier basisscholen in Noord-Holland stonden de afgelopen weken flink in de schijnwerpers. Ze weigerden de verplichte doorstroomtoets af te nemen bij hun groep 8-leerlingen, maar na druk van staatssecretaris Mariëlle Paul gaan ze toch overstag. De deadline? 7 maart. Wat hierachter zit, is een mix van principes, wetten en een flinke dosis spanning tussen scholen en overheid.
Het begon allemaal met een duidelijke keuze. De scholen – drie in Haarlem en één in Bergen – wilden af van de toets die vorig jaar de oude Cito-toets verving. Waarom? Ze vinden hem te eenzijdig. Te veel focus op taal en rekenen, te weinig op wat een kind echt aankan. Leerkrachten weten volgens hen veel beter welk niveau bij een leerling past, zonder dat zo’n toets het schooladvies verplicht omhoog trekt als de score hoger uitvalt. Remco Prast, woordvoerder van de organisatie Leve het Onderwijs, verwoordde het scherp: “Als dit wanbestuur is, dan weet ik het niet meer.” De scholen zagen geen problemen in hun aanpak en kregen zelfs steun van een concept-rapport van de onderwijsinspectie, dat hun kwaliteit goed noemde.
Maar de staatssecretaris denkt daar anders over. Mariëlle Paul stuurde een brief naar de scholen met een ultimatum: neem die toets af, anders volgt een ‘aanwijzing’. Dat klinkt misschien vaag, maar het betekent concreet dat de geldkraan van het ministerie zomaar dicht kan gaan. Een risico dat de scholen niet wilden nemen. Onder protest besluiten ze nu toch de toets te laten maken, al blijft het niet zonder slag of stoot. Ze overwegen een bezwaarprocedure, want echt blij zijn ze er niet mee.
Voor de leerlingen zelf verandert er ook het een en ander. Zonder die toets was hun aanmelddossier voor de middelbare school niet compleet, wat straks voor gedoe kon zorgen. Paul benadrukt dat het een wettelijk recht is van kinderen om die toets te maken – een kans om te laten zien wat ze kunnen. Toch snappen veel mensen de twijfels van de scholen. De doorstroomtoets moet kansengelijkheid vergroten, maar als hij te beperkt is, werkt dat dan wel?
Het is een lastige discussie. De scholen buigen nu, maar het voelt meer als een gedwongen stap dan een echte oplossing. Ongeveer driekwart van de groep 8-leerlingen moet de toets nog maken, dus er wacht nog wat werk. Ondertussen blijft Paul open voor gesprekken met de besturen. Of dat iets verandert aan de spanning tussen regels en praktijk, zal de tijd leren. Voor nu is het duidelijk: de toets komt er, of de scholen het nou leuk vinden of niet.
Er zijn bij dit artikel nog geen reacties geplaatst